Dün ve bugün açıklanan göstergeler ekonomide dipten dönüş için henüz erken olduğunu gösteriyor.
İşsizlik oranı, 2018 Mart ayına göre 1 milyon 334 bin kişi artarak 4 milyon 544 bin kişi oldu ve işsizlik oranı 4 puanlık artış ile %14,1 oldu. Mevsim etkisinden arındırılmış işsiz sayısı 4 milyon 487 bin kişi olurken işsizlik oranı 0,1 puan artarak %13,7 oldu. Genç işsizlik oranı ise %7,5 artışla %25,2 oldu ve bu iki kalem 2009 sonrası zirveye çıktı.
İşsizlik oranındaki artışın rekor seviyelere çıkmasını açıklayan göstergelerden olan sanayi üretimi ve perakende satışlar da Nisan’da sert düşüş yaşadı.
Sanayi üretim i yılın ilk 4 ayında yıllık bazda daralmaya devam etse de aylık bazda toparlama gösteriyordu ve bu aylık pozitif değişim piyasalarda dipten çıkış olarak iyimser algı sağlıyordu. Ancak Nisan ayında sanayi üretimi yıllık olarak %4 daralırken alık olarak da %1 daralma yaşadı.
Perakende satışlar da durum benzer, Nisan’da aylık %1,8 ve yıllık %6,9 daraldı.
Ekonominin en önemli paylarına sahip olan sanayi üretimi ve perakende sektöründeki daralmada hem talep zayıflığı hem de bütçe zayıflığı etkili oluyor. Döviz ve faizdeki yüksek seviyeler firmaların üretim için alım yapmasını zorlaştırırken sektörlerde küçülmeye gidilmesi de işsizliği beraberinde getiriyor. Talep tarafında ise yurt içinde alım gücünün düşmesi, yurt dışında ise ticaret savaşlarının riskleri artırması ve sektörlerin beklemeye geçmeleri nedeniyle zayıflık yaşanıyor.
İşler reel sektörde oldukça zor geçerken bütçe tarafında ise açık Mayıs’ta hedefin %85’ini aşarak 66,5 milyar oldu. Geçen hafta açıklanan nakit açığını da göz önüne alırsak Haziran’da da merkezi bütçede açık devam edebilir. Peki 80 milyarın aşılması durumunda nasıl bir politika izlenecek? Bu işin en merak edilen tarafı. TCMB’den alınan hibe, vergi gelirleri ve fonlardan ne kadar destek alınacak?!
Ekonomik göstergeler ve gevşek maliye politikası TL tarafında risk yaratmaya devam ederken siyasi kanatta da gelecek hafta tansiyon yükselebilir. İstanbul seçimi ve Erdoğan-Trump görüşmesi piyasalar için kısa vadedeki en önemli konular. Ay sonunda Japonya’daki zirvede S-400 meselesine dair iyimser beklentilere karşın sonuç alınamaması durumunda lira üzerindeki baskı artabilir.
Merkez bankası tarafında ise dün tahvil piyasasını destekleyecek, ucuz fonlama maliyeti sağlayacak adım sonrası lira gün içi kayıplarını sildi ve BIST de %1,5 üzerinde yükseliş yaşadı.
25 Nisan’daki PPK ile faiz indirimi sinyali veren banka için S-400 konusunda yaptırım riskinin azalması ile Temmuz itibariyle faiz indirim süreci başlayabilir.
Yurt içinde son olarak bu gelişmeler yaşanırken küresel piyasalarda gözler yarınki FOMC toplantısına çevrildi. Ticaret savaşlarının Çin’den sonra ABD’de de son ayda etkisini hissedilir derecede artırması, istihdam, imalat, satışlar ve PMI tarafında düşüş yaşanması, enflasyonun da gerileyeceğini gösteriyor. Haliyle göstergeler Fed’i faiz indirim sürecine gitmeye zorlayabilir. Bu toplantıda faiz indirimine az olasılık veriliyor, ancak komitenin yarınki toplantıda faiz indirime dair daha güvercin bir tutum sergilemesi ile sonraki toplantı için faiz indirimi büyük oranda fiyatlanabilir.
Küresel risklerin giderek artması merkez bankalarının da politika değişikliğine gitmesine neden oldu. ECB Başkanı Draghi de bugünkü konuşmasında bölge ekonomisindeki negatif görünüm değişmezse ek parasal genişlemenin artırılacağını belirtti.
Baktığımızda, faiz indirimleri gelişen ekonomileri destekleyen bir adım, ancak bu indirimlerin sebebinin küresel boyutta olması ise GOP’lara istenen akışın sağlanmasını engelleyebilir ve faiz indirimlerinin etkisi kısa sürebilir.
Kurdaki fiyatlamaya baktığımızda;
Dün merkezden destek alarak gerileyen kur, bugün de hem Fed toplantısı öncesi dolardaki gerileme hem petroldeki düşüş hem de Draghi’nin açıklamaları sonrası GOP’lardaki yükselişle 5,82’ye geriledi. Yarınki FOMC toplantısı bu haftaki fiyatlamada en etkili gelişme ve güvercin söylemlerle TL de diğer gelişen ülke paraları gibi yükseliş yaşayabilir.
USD/TRY kurunda 5,87 direnci altında 5,75 en yakın destek ve gelecek açıklamaların Temmuz beklentisini artırması ile kurdaki düşüş devam edebilir. Ancak bu düşüşün sınırlı kalmaması için siyasi risklerin azalması gerekiyor.