Ödemeler Dengesi Kurdaki Hareketliliği Yansıtıyor mu?
Herkesin yakından takip ettiği, oldukça sert hareketlerin yaşandığı, Ağustos ayının ortalarında zirve yapan, bir ara 7,24’e değen ve daha sonra yavaş yavaş gerileyen kurları gördük. Bugünlerde 5,40’lar seviyesinde. Bakalım gelecek nasıl şekillenecek?
Peki kur bizim için neden önemli, tüm ekonomiyi niçin bu kadar etkiliyor?
Normalde ülke olarak sadece kendi ürettiğimizi tüketiyor olsaydık, aslında kur ile işimiz olmazdı.
Yurt dışına çıkmıyor, içeriye turist gelmiyor, yabancı yatırımcının olmadığı bir dünyayı hayal edin.
Gel gör ki, böyle bir dünya yok. Her ülke bir şekilde diğerleri ile temas etmek zorunda. Bu sebeple de TÜRK LİRASININ diğer para birimleri karşısındaki değeri önem kazanıyor.
Bu tabloda kıyaslama yapabilmeniz ve bu kapsamda değerlendirmeniz için TCMB tarafından açıklanan aylık veriler, 2017-2018 yıllarının ilk 11 aylarının yanısıra, krizin yoğun hissedildiği Ağustos sonrasındaki 3 ay ile öncesindeki 8 ay (mevsimsel etkiler gözardı edilmiş ve yıllıklaştırılarak) yan yana getirilmiştir.
Ağustos’ta zirve yapan kurların sonrasında ithalat önemli oranda etkilenmiş, ihracat için önemli bir avantaj elde edilmiştir. Nitekim her 2 durumun farkı verisine göre ihracat 190 milyar dolar seviyesini işaret etmektedir. Oysa ilk 8 ayın rotasında ihracat 169,66 milyar dolarda kalıyor. Yani net 20 milyar dolarlık bir ihracat artışı söz konusu. İthalattaki fark daha da büyük. Kurdaki dalgalanma sonrası durumun etkisi ile yıllıkta 41 milyar dolarlık fark oluşmaktadır. 2 kalemin toplamı 61.88 milyar dolar (sarı renkli alan). Hizmet kalemlerindeki değerler ile birlikte Cari İşlemler toplamında 69,76 milyar dolar olumlu durum ortaya çıkmaktadır.
Öte yandan hisse senetleri, tahvil ve diğer yatırımlarda ise Ağustos ayındaki dalgalanmanın sonrasında azalma görülmüştür. 2017/11-2018/11 ay farkına baktığımızda sırası ile “4,1”, “18,14” ve “17,3” milyar dolarlık olumsuz durum gözükmektedir. Gelen paranın azalması ya da gelmiş paranın (sıcak para da diyebiliriz) gitmesi de ÖDEMELER DENGESİ’ni olumsuz etkilemiştir. Bu sebeple hisse senetleri düşmüş, faizler yukarı doğru hareket etmiştir. Son 3 aya baktığımızda kısmen hisse senedi ve tahvilde olumlu rakamlar görmeye başlamış olsak da diğer yatırımlar kalemi iç açıcı değil.
Ancak dip toplam olumlu gözüküyor. Eğer TL-USD en azından bu seviyeleri korursa, önümüzdeki dönemde dış ticaret verileri ekonomiyi destekler ve Türkiye’ye gelecek yatırımlar artarak faizlerin gerilemesine ve hisse senetlerinin değerlenmesine katkı sağlayacaktır.