Bu makale 27.09.2017 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır.
Ham Petrolün Eylül’de Yükselmesinin 4 Sebebi
Eylül’ün ilk 25 günlük sürecinde Brent petrol fiyatları 12,7% artışla 59,02 dolara kadar yükseldi. Üç yıllık düşüşün ardından Brent fiyatları yaz aylarında 44,82 dolara kadar gerilemişti. Geçtiğimiz 3-4 hafta içinde fiyat artışında etkili olan unsurları anlamak oldukça önemli.
1) Kürt Bağımsızlık Referandumu
Son haftalarda Orta Doğu’da Kürdistan Bölgesel Yönetimi (KRG) tarafından yapılan referandum dikkatleri üzerine çekti. Pazartesi günü Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’deki limana günlük 550 bin varil petrol taşıyan Ceyhan boru hattını kapatmakla tehdit etti. Bu yazıyı yazdığımız sırada henüz gerçekleşmemiş olsa da Erdoğan “musluğu kapatma” tehdidini yineledi.
Kürtlerin elinde olan bölgelerden gelecek petrol arzındaki azalmanın fiyatları yükselteceği kaygıları devam ediyor. Ancak kimse bu jeopolitik kaygıların nasıl çözümleneceği konusunda fikir sahibi değil. Türkiye, İran ve Irak referandum sebebiyle görüş ayrılığına düşerken hepsi KRG’yi tehdit ediyor.
2) OPEC / OPEC Harici Üretim Kesintisi
OPEC ve OPEC harici üretim takip komitesi 22 Eylül’de Viyana’da yapılan toplantıda küresel arz fazlasının “yarısının” toparlanmış olduğunu belirtti. Komite, aynı zamanda üretim kesintisinin Mart 2018’den ileri bir tarihe ertelenip ertelenmemesi ile ilgili bir ipucu vermedi. Rusya Petrol Bakanı Alexander Novak, “kademeli ve yavaş bir çıkış stratejisi” ile ilgili yorum yaptı. Novak, Rusya’nın Ocak ayında üretim kesintisini uzatıp uzatmama kararı alacağını ifade etti. Komite, aynı zamanda OPEC üyeleri Libya ve Nijerya’daki üretim kesintisi durumunu da görüştü. Herhangi bir söz verilmemiş olsa da Nijerya ve Libya’dan üretim kesintisine katkı yapılacağına dair ipuçları geldi.
OPEC'in üretim kesintisini uzattığı ancak miktarda artışa gitmediğini açıkladığı geçen Mayıs ayının aksine, piyasa bu duyuruyu "yarısı" temizlenmiş bir arz fazlası olarak gördü.
3) Stok Tahminleri
Petrol ticaret grubu Trafigura ve IEA tarafından yapılan öngörüler 2019 ve 2020 yıllarında petrolde yokluk olacağını gösteriyor. Citigroup bu konuyla ilgili olarak Libya, Nijerya, Venezuela, Irak ve İran gibi OPEC üreticilerinin maksimum kapasitede üretim yapabileceğini söyledi. Citigroup, aynı zamanda bu üreticilerden yakın zamanda ani bir üretim artışı olmayacağını düşündüğünü söyledi.
Bu öngörüler, petrol fiyatlarının geç yükselmesinin diğer bir sebebi. Yüksek petrol fiyatı isteyenler için bunlar iyi haberler. Sorulması gereken soru, önümüzdeki aylarda yapılacak tahminler, bu tahminlerle örtüşecek mi. Fırsat bulduklarında üretim artıracak birçok üretici bulunuyor.
4) Momentum
Ticaret momentumu, son dönemdeki artışın en büyük sebeplerinden biri. Bazı haber kaynakları, piyasaların ayıdan boğaya dönüştüğünü söyledi. Bu söylemler, petrol fiyatlarının yükselmeye devam edeceği beklentisi yarattığı için kendi kendini gerçekleştiren öngörülerdir. Bu gibi arz problemlerine dair haberlerin çıkmaya devam etmesiyle birlikte momentum devam edebilir. Bir noktaya kadar yukarı doğru momentumun devam etmesi, yatırımcıların hissettiklerine bağlıdır. Petrol daha yükselebilir, ancak şu anda doğrudan 70 dolar üstü seviyesini öngören oldukça az kişi mevcut.