Bu makale 18.07.2018 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır
Çin’in petrol talebi planları belki de medyanın bize anlattığından çok daha karışıktır.
Çin petrol fiyatlarındaki düşüşteki kilit talep kaynağı. Ülkenin raporlanan ekonomi verileri piyasaları Çin’in tüketim ve stratejik petrol rezervi için petrol alacağı konusunda ikna etti. Açık piyasada belirli ham petrol kotalarına alım yapmak için hükümet tarafından Çin’in küçük, bağımsız rafinerilerine izin verildi. Devlete ait rafineriler için masif alım miktarlarına ek olarak, bu rafinerilerden gelen talep, yılda iki kez verilen süreç izninden dolayı kolay öngörülebilirdi.
Şimdi, 2018’in geri kalanı ve 2019’a doğru Çin’in petrol talebi ve petrol fiyatları üzerinde etki edebilecek pek çok önemli değişim var. Bunlar, Çin’in raporladığı basit ekonomi verilerinin yansıması olmayacak ve majör manşetlere dönüşmeyecek meseleler.
En açık değişim ham petrol fiyatlarındaki artış oldu. Brent değerlendirmesinin fiyatı 2018 Ocak ayından beri %5’ten fazla arttı ve bu Çin’in bağımsız rafinerileri üzerinde yaptığı karı azalttı.
Çin hükümeti, bağımsız rafinerilerin dizel için 29 dolar ve benzin için 38 dolar tüketim vergisi ödemelerini gerektiren yeni vergi kuralları tesis etti. Bunlar kar üzerinde ciddi etkilere neden olacak.
Bu faktörler Çin’deki bağımsız pek çok rafineriyi ham petrol yerine akaryakıta dönmeye zorladı. Rafineriler ham petrolden ziyade akaryakıt işlemeden daha iyi kar elde edebilirler, çünkü rafine ürünlerini daha sonra sattıklarında vergileri azaltabilirler.
Bununla birlikte, ham petrol yerine akaryakıt alımında ek maliyetler var ve bu son aylarda rafineri etkinliği azalmayla sonuçlandı. Çinli danışmanlardan gelen bir ankete göre, Çin’deki bağımsız rafineriler Mayıs ayında toplam kapasitesinin %63’üyle çalıştı.
Çin ekonomi verileri Çinli bağımsız rafinerilerin karşılaştığı zorlukları gizliyor olabilir. Resmi veriler, bir önceki aydan %1,5 artışla ve geçen yıla kıyasla Çinli rafinerilerin etkinliğinde %8 artış gösterdi. Bunun yanında, artışlar Çin’in devlet rafinerilerinden kaynaklandı ve Reuters’ın bir analizine göre bağımsız kayıpları gölgede bıraktı.
Çin hükümeti aslında, bağımsız rafinerilerin ham petrol kotalarını geçen hafta yükseltti, ancak rafinerilerin kotalarını 2018 yılında tüketmesi mümkün görünmüyor. Çin vergi politikasından geri çekilmezse, küresel piyasalar ham petrol talebi için önemli bir kaynağı kaybedebilir. Bunun yanında, yüksek petrol fiyatları ve yüksek vergilerle bile rafinerilerin karlarını artırmaları için kimi yaratıcı çözümler bulunuyor.
Bir yol, İran’ın indirimli fiyatlardaki tekliflerle İran petrolü alımında artış yapmak. Bağımsız Çinli rafineriler, 2016 yılında biten BM yaptırım rejiminin ardından, İran petrol kargo alımlarını ilk başlatan oldu. İran ayrıca bu rafinerileri müşterilerini geri kazanmanın bir yolu olarak da hedefledi.
Çinli devlet rafinerileri Çin’in en büyük petrol tedarikçileri – Suudi Arabistan ve Rusya – ile uzun vadeli sözleşmeler yaptı, ancak bu bağımsız rafineriler Çin’i İran petrolünün en büyük alıcısı yapmaya yardım etti. Bu rafineriler, piyasa oranlarından büyük indirimlerle İran’dan ham petrol alımına karşı ABD yaptırımlarına başkaldıran tek Çinli bankacılık kurumu – Kunlun Bankası – ile çalışarak ABD yaptırımlarının üstesinden gelmeyi deneyebilir. Eğer bu yol başarılı olursa, yaptırımlar yürürlüğe girerken Çin'in satın aldığı İran petrolü miktarında bir artış görebiliriz.
Bununla beraber, birkaç nedenden dolayı Çin’in satın aldığı İran petrolünün küresel petrol piyasasına çok etkisi olmayabilir:
- Rafineriler İran'dan olmazsa, başka kimseden satın alamayabilirler, bu nedenle bu alımlar diğer alımları yerinden edemez.
- Bu petrol Çin rafinerilerine değilse başka bir yere gidemez, bu nedenle aslında açık piyasada değil ve
- Bu petrol küresel fiyatlar altında önemli derecede bir indirimle satılacaktır.
Çin’in petrol talebi küresel petrol talebinde önemli bir rol oynuyor, ancak piyasa izleyicileri Çin'den sunulan temel verilerin genellikle tüm hikayeyi anlatmadığını bilmelidir.