Bu makale CBDC yani Merkez Bankası Dijital Varlıklarını konu alır. Devlet ve yerel otoriteler ile CBDC ilişkisi ve kripto paralar üzerine odaklanır.
CBDC yani Merkez Bankası Dijital Varlıkları aslında kripto para ile aynı şey sayılır. İkisi de blokchain sistemi üzerinde çalışan paralardır. Amaçları farklı olsa da para olarak aynı şeye hizmet ederler. Peki devletler geliştirdikleri paralara kripto para değilde neden CBDC olarak tanımlıyorlar.
Sanırım bunun açıklaması çok basit. Kripto para teriminden korktukları için. Dijital varlık ve kripto para arasındaki fark nedir ? Çok bir farkı yok. Devletler geliştirdikleri projelere cryptocurrency adını verirlerse bu diğer blockchain projelerine de onay vermiş statüsü kazandırır. Bu yüzden bu terimi kullanmaktan çekiniyorlar.
Daha önce buna benzer bir örnek USA’de yaşandı. Facebook şirketi kendi kripto parasını çıkaracağını duyurduğu anda derin Amerika ve Kongre devreye girerek projenin önünü kesmeye çalıştılar. Bunun sebebi paranın kontrolünü ve gücünü kendi tekellerinde tutmak istemeleri.
Cumhurbaşkanlığı 2020 Takviminde Bundan Söz Etti: Merkez Bankası “Dijital Lira” Basacak
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası bunun için bir açıklama bile yapmıştı;
“REEL SEKTÖRÜN FİNANSMAN İHTİYACINA DÜŞÜK MALİYETLE CEVAP VEREBİLEN, FARKLI NİTELİKTEKİ FİNANSAL ARAÇLARI GÜVENİLİR KURUMLAR ARACILIĞI İLE GENİŞ BİR YATIRIMCI TABANINA SUNABİLEN VE İSTANBUL’UN CAZİP BİR KÜRESEL FİNANS MERKEZİ OLMA HEDEFİNİ DESTEKLEYEN, KURUMSAL YAPISI GÜÇLÜ BİR FİNANSAL SEKTÖRÜN OLUŞTURULMASI TEMEL AMAÇTIR.”
İşi şimdiye kadar iyi sınavlar vermiş bir kurum TÜBİTAK üstlendi. Bu projeyi en iyi şekilde gerçekleştireceklerinden bir şüphemiz yok. Belkide bu adım yerel kripto para projelerin önünü açabilir ve yasal bir zemine oturtabilir. Sanırım projenin görücüye çıkma kısmı 2023 sonuna kadar sürecek.
Buna benzer bir çok ülke kendi dijital varlık projelerine başladı bile. Bunun bir diğer sebebi blockchain teknolojisini keşfetmeleri ve neredeyse bazı ülkelerin milli hasılatından fazla değer taşıyan şirketlerin önünü kesmek. Düşünsenize Microsoft (NASDAQ:MSFT) yada Amazon (NASDAQ:AMZN) kendi kripto parasını basıyor ve piyasaya sürüyor sizce bu paralar dünyanın her yerinde geçerli olmaz mi ? Tabi ki olur eğer bu bahsettiklerimiz yaşanırsa tam anlamıyla ulus üstü şirketler hükümranlığı başlar buda ulusal ülkelerin işine gelmez.
Yinede kendi dijital paralarını geliştiren ülkelerden beklentimiz bunu bir kripto para olarak duyurmaları yada yerel veya küresel blockchain şirketleri için yasal bir zemin hazırlamaları. Ülkemizde bile bu tamamen kafa karışıklığı yaratıyor. Yerel projeler yasal mevzuata uymadığı için kripto para yerine dijital varlık olarak izin almaya çalışıyorlar. Buna benzer bir kaç hikaye duyduk. Bu çok üzücü, insanlara yaptıkları işi nasıl tanımlayacakları devletin bir görevi olmamalı.
Biz yani blockchain sistemini ve kripto paraları benimseyenler olarak dijital varlık terimini kabul edebiliriz. Ama en azından insanların gelecek için bir plan yapmaları için devletten kendi dijital varlıklarını çıkarmadan önce yerel projeler için bir yasal mevzuat hazırlamalarını bekliyoruz.
Bu sadece proje geliştirenler için değil ayrıca yatırımcılar içinde bir sorun teşkil ediyor. Bu piyasaya girmek isteyen yatırımcılar cesaret bulamadıkları için piyasaya giriş yapamıyorlar. Bu da blokchain ve kripto paraların benimsenmesini geciktiriyor. Umut ediyoruz bir an önce her şey netleşir ve yasal mevzuatlar oluşturulur.