Hemen yeni bir soru ile başlayalım böylece kısa yoldan cevabını vermiş oluruz. Hisse senedi piyasaları ve tahvil faiz oranları aynı anda yükselirken kim niye altın alsın?
Kurumsal yatırımcı faiz dezavantajı ile öncesinde altına temkinli yaklaşırken, Eylül 2011 yükseğinden bu yana altın fiyatları yaklaşık yüzde 38 geriledi. Altın yatırım fonlarının (ETF) talebi düştü ve spekülatif fon net uzun pozisyon miktarı eksiye geçti.
İşin ilginç tarafı, negatif temellere rağmen altının güvenli liman olma özelliğini destekleyen gelişmelerin de bu süreçte de gündemde olmasıydı. İran ambargosu, Suriye’deki son gelişmeler, ülkeler arası yaşanan diğer gerginlikler. “Amerika, Çin, NAFTA, Avrupa, Japonya ve ticaret savaşlarını ayrı bir kefeye koyuyoruz. Çünkü bu taraftaki gelişmeler küresel finans piyasalarını topyekûn etkilediğinden temel faktör olarak görülmeli”
Amerikan Merkez Bankası (FED) faiz artırım süreci, güçlenen Dolar Endeksi (DXY) ve ticarette getirilen ithalat vergileri ile değer kaybeden ülke para birimleri. Başında da Çin Yuan’ını sayabiliriz. Yuan’ın değer kaybı ile son dönemde Çin’in Hong Kong altın ithalatında düşüş yaşandı. Uzun dönemli bakıldığında, Çin para birimi Yuan ve altın fiyatları arasında pozitif korelasyon var.
Altın fiyatlarının yükseldiği dönemden hatırlarsınız, iki önemli altın ithalatçısı Çin ve Hindistan önemli değişkenler arasındaydı. Haziran sonu açıklanan istatistiklere göre, Hindistan talebinde artış olurken, Çin talebi geriledi. Arz/talep dengesinde 2017 yılının ikinci yarısında düşen altın üretimi 2018 yılının ilk altı ayında yükseldi. Öte yanda talepteki artışın üretimdeki artışa kıyasla zayıf olduğunu görüyoruz. Merkez Bankaları’nın altın alımlarına gelince düşüş yaşandı.
Peki, altın piyasasında yukarıda ki tabloyu tersine çevirecek gelişmeler var mı? Yakın vadede altın güvenli liman olma özelliği piyasa dinamikleri içerine girerek fiyatlamaya yön verebilir mi?
Biliyoruz ki altını esas besleyen enflasyon; Amerikan ekonomisi iyileşti ve orta vadeli enflasyon hedefini yakalayan Merkez Bankası faiz artırımlarını sürdürüyor. Ancak şu anda enflasyonda bir sıçrama beklentisi yok ve banka politikaları ile bu taraf kontrol altında. Avrupa enflasyon hedefine ulaştığını tam olarak ifade edemez iken Japonya’nın epey bir yol kat etmesi gerekiyor. Gelişen ülkelere gelindiğinde ise farklı bir tablo ile karşılaşıyoruz. Değer kaybeden para birimleri yüksek enflasyon ve bulaşıcılık etkisi ile yayılma endişesi duyulan negatif fiyatlamalar.
Yılın son çeyreğinde gelişen ülkelerde ki negatif fiyatlamaların artarak devam etmesi altın piyasasında ki görümü tersine çevirebilir. Altına bakış açısının değişip değişmediğini anlamak için piyasa oyuncularının işlemlerini de yakın takibe almak gerekiyor. Burada CFTC derinlik raporunda öne çıkanlar rehber olacaktır. Piyasada direksiyonun başında olan ticariler 04 Ağustos raporuna göre net uzun pozisyon taşıyorlar. Genelde ticariler üretim yaptıkları altının fiyatında düşüşe karşın kısa pozisyon taşırlar. Uzun bir aradan sonra karşılaşılan bu durum acaba piyasada altın negatif fiyatlamanın sonuna mı geliniyor? 2002 senesinden bu yana ilk kez ticarilerin net uzun pozisyon taşıdıklarını hatırlatalım.
Bir diğer gösterge altın/gümüş rasyosu olabilir. Rasyo Lehman krizi seviyesinin de üzerine çıktı. Çin Amerika ticaret savaşı ve endüstriyel metal talebinde yavaşlama endişesi ile son dönemde gümüş altına kıyasla daha fazla değer kaybetti. Bu seviyelerde altın/gümüş rasyosunda yaşanacak geri çekilme ticaret savaşlarının negatif etkisinin fiyatlamada geriye düşmesi anlamına geliyor. Altında bundan pozitif etkilenebilir.
Aradan birkaç altın pozitif gelişme çıkarmaya çalıştım. Ama her sert geri çekilme döneminde olduğu gibi bu dönemde altın çıkarma maliyeti tekrar konuşulmaya başlandı. Algı böyle olunca ilk çeyrek 850-900 dolar/ons civarında olan altın üretim maliyeti altında fiyatlarda telaffuz edilmeye başlandı. 2015 senesinde de aynı tablo vardı ancak fiyatlar üretim maliyeti seviyelerine gerilemeden toparlandı.
Sonuç olarak, ABD Dolarında güçlenmenin yılın geri kalanında devamı durumunda altın piyasasını zorlu bir süreç bekliyor. Eylül ayı altın için mevcut durumun korunduğu bir ay olabilir. Yeni düşük seviyeler görülecek ve bu seviyelerden destek alınacak ise mevsimsellik Ekim ve Kasım aylarını adres gösteriyor. Ancak bütün olumsuzluklara rağmen dolar/ons cinsi fiyatlamada Aralık ayından başlayan, Ocak, Şubat 2019’da belirginleşen pozitif fiyatlama makul görünüyor. Bu süreçte, Amerika, Avrupa, Japonya, Çin yatırımcısı altın pozisyonu için bir süre daha bekleyebilir. Öte yanda bu süreçte Türkiye ve benzeri gelişen ülke piyasalarında yatırımcı davranışında giderek belirginleşen ayrışma sürpriz olmaz.