Bu makale 6 Haziran 2018 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır
Petrol fiyatlarının geçen hafta, OPEC ve Rusya’nın petrol üretimini günlük 1 milyon varil artırma yönündeki hamleleri üzerine ani bir düşüş yaşamasının ardından, büyük petrol üreticileri şu an vazgeçmeye hazırlanıyor – ya da en azından karmaşık mesajlar veriyor. Bu tarz bir duruş muhtemelen, piyasanın 10 gün önce gördüğü gibi fiyat dalgalanmalarını önlemek için tasarlandı ve OPEC’in 22 – 23 Haziran tarihinde Viyana’da ne yapıp yapmayacağına dair sağlam bir gösterge olarak okunmamalı.
Suudi Arabistan, Kuveyt, Umman ve Birleşik Arap Emirlikleri (UAE) geçtiğimiz hafta sonu “gayri resmi” olarak Kuveyt’te toplandı. Bakanlar, “var olan işbirliği ve katılımcı ülkeler tarafından başarılı bir şekilde yürütülen çabaların devamlılığını” korumak hakkında muğlak bir açıklama yapmaktan başka, bu tartışmaya dair herhangi bir şey söylemekten kaçındı. Pek çok OPEC izleyicisi bu değerlendirmeyi Basra Körfezi’ndeki güç oyuncularının OPEC toplantısında petrol üretimindeki bir artışı desteklemeyeceğine dair bir gösterge olarak değerlendirecektir.
Bununla beraber, bakanlar bu açıklamayı, “tüketici ve üreticilerin peşinde süregelen piyasa dinamiklerine uyum sağlamayı sürdürmek adına mevcut ortaklığı sürdürülebilir kılmak” için bir çağrı ile sürdürdü. Bu açıklama Körfez üreticilerinin piyasa koşullarının gösterdiği üzere üretimi artırmaya açık olmaları olarak yorumlanabilir. Venezuela’nın petrol üretiminde yaşanan düşüşün devam etmesi, çoğu küresel rafinerinin İran petrolü alımını durdurma planlarına işaret etmesi ve Teksas ve Kuzey Dakota’daki ABD petrolünün darboğazlarla karşı karşıya kalması ile petrol piyasası artan bir şekilde daralıyor gibi görünüyor.
Son olarak, bakanlar petrol projelerindeki yatırım seviyelerinin gelecekte talep sağlamak için yeterli düzeylerde olmadığına da vurgu yaptı. Özellikle Suudi Arabistan, bu değerlendirmenin 2015’teki fiyat çöküntüsünün ardından petrol piyasasındaki toparlanmanın anahtarı olduğuna vurgu yaptı.
Bu gerçekten de bakanların güvendiği anlamsız bir değerlendirme. Sermaye artışlarını ve yatırımı bir değerlendirme olarak kullanmadaki problem, bu fiyat-noktanın her şirket için farklı olması. Hatta Royal Dutch Shell (NYSE:RDSa) gibi bazı petrol şirketleri harcama ve yatırım stratejilerini sert bir şekilde değişime uğrattı ve muhtemelen uluslararası majör petrol şirketlerinin (IOC) özelliği olan bu tarz masif petrol projelerine asla yatırım yapmazlar.
Daha yüksek petrol fiyatlarından daha çok kazanılsa bile, bazı şirketler hissedarlarına önerdikleri temettüleri artırmayı seçebilir veya kayaç petrol bölgelerindeki daha küçük çaplı projelere yatırım yapmaya karar verebilir. Bu “yatırım yaratıcı” rakamların ne olacağını tahmin etmenin bir yolu yok.
Bu açıklamalar kasten şüpheli bırakılıyor ve St. Petersburg Ekonomi Forumu’nda yapılan OPEC ve Rusya’nın üretimi şevkle artıracağına dair değerlendirmeleri etkisiz hale getirmek için tasarlandı. Geçen Cumartesi Kuveyt toplantısı petrol fiyatları üzerinde bir etki yaratmamışken, yalnızca bu açıklamalar petrol fiyatlarını düşürdü.
Rusya da bu hafta bu açıklamaları dikkate alıyor. Rusya petrol bakanı Alexandre Novak bu hafta petrol üretimini artırmayı tartışmak için Rus petrol şirketleriyle bir toplantı yapmayı planlıyor. Rosneft (OTC:OJSCY) firmasından sonra Rusya’nın en büyük ikinci petrol üreticisi Lukoil (OTC:LUKOY), üretim kapasitelerini azaltmayı desteklediğini belirtti bile, diğer Rus petrol üreticilerinin de üretim artışını desteklemesi bekleniyor. Bunun yanında, aynı zamanda, Novak Salı günü yaptığı bir değerlendirme ile bu coşkuyu dizginledi. Değerlendirmede üretime dair muhtemel ayarlamaların talebe bağlı olacağını söyledi.
Diğer yanda, Aramco Asya, kuzeybatı Avrupa ve Orta Doğu’daki müşterilerin Temmuz vadeli petrol sözleşmelerinin çoğunun fiyatların yükseltti. Bu durum, Suudi Arabistan’ın bu yaz üretimi artırma eğilimi olmadığı yönünde okunmamalı. Vadeli petrol sözleşmeleri mevcut piyasa koşulları üzerinden fiyatlanır ve eğer OPEC+ üretimi artırırsa, Aramco muhtemelen Ağustos, Eylül ve Ekim sözleşmelerindeki bir fiyat değişimi ile karşılık verecek.
Bu karmaşık mesajları ve ağzı sıkı açıklamaları OPEC+ grubunun Haziran toplantısında üretimi artırma eğiliminde olmayacağı yönünde bir gösterge olarak almak yerine, piyasa izleyicileri bunu toplantı öncesi olağan tartışmaları olarak, üreticilerin sert fiyat dalgalanmalarını önlemeye çalışması olarak görmeli.