Bu yazı 17.05.2017 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır
Üretim Kesintisinin Uzatılması Kesin mi? 4 Anahtar Soru Var
Petrol piyasaları bu hafta Suudi Arabistan ve Rusya’nın OPEC ve OPEC harici üretim kesintisini 9 ay daha (2018 Mart sonuna kadar) uzatmayı desteklediklerini belirtmelerinin ardından gözle görülür bir şekilde yükseldi. Rusya Petrol Bakanı Alexander Novak, Nisan 2017’de petrol üretim kesintisinin Haziran 2017 sonrasına uzatılması konusunda kararsız olduğunu belirtmişti.
Viyana’daki OPEC toplantısından on gün önce iki önemli petrol üreticisi, üretim kesintisi konusunda anlaşmış görünüyor. Üretim kesintisi anlaşmasının uzatılacağı neredeyse kesin.
Önemli sorular şu şekilde:
1. Suudi Arabistan ve Rusya, önemli OPEC ve OPEC harici üreticilerini üretim kesintisini dokuz ay daha sürdürmeye ikna edebilecek mi?
Birçok OPEC üreticisi, üretim kesintisinin 2018’in ilk çeyreğine kadar uzatılması fikrine sıcak bakacaktır. Üretim kesintisinde istisna isteyen Irak bile 11 Mayıs’ta 6 ay daha üretim kesintisine gidilmesini desteklediğini belirtti. Irak, ek 3 ay için belki biraz zorlayabilir ancak anlaşılacaktır.
Özel bir istisna alana kadar OPEC’in üretim kesintisine karşı çıkan İran’ın ise OPEC’in üretim kesintisi uzatma planını desteklemesi bekleniyor. İran’da ham petrol ihracatı Nisan ayında geriledi, Mayıs ayında daha da gerilemesi bekleniyor.
OPEC harici ülkelerden sadece Kazakistan’ın karşı çıkması şaşırtıcı oldu. Kazakistan, aslında üretim kesintisini prensipte desteklediğini ancak “aynı şartlarla anlaşmaya dahil olamayacağını” belirtti. Bunun sebebi Kaşgan petrol sahasındaki genişlemeler. Her durumda Kazakistan, bu anlaşmayı iptal edecek bir üretici değil.
2. OPEC ve OPEC harici üreticiler ek kesinti yapacak mı?
Katılımcıların 25 Mayıs’ta Viyana’da gerçekleşecek toplantıda daha fazla üretim kesintisi yapacakları beklentileri ile ilgili görüşmeler mevcuttu. OPEC'in geçen hafta fiyatların yükselmesine yardımcı olan mevcut fikir birliğini tehlikeye atmak istemesi pek ihtimal dahilinde değil. Rusya, üretim kesintisine üç ile beş arasında üreticinin daha katılabileceğini belirtti. Şu ana kadar sadece Türkmenistan üretim kesintisine katılma niyeti olduğunu söyledi. Daha fazla ülkenin katılması, gruba yardımcı olacaktır.
3. Bu durum, ABD’deki kayaç petrol sektörünü nasıl etkileyecek?
OPEC’in daha fazla üretim kesintisi yapma durumu ABD’li kayaç petrolü üreticilerini cesaretlendirecektir. ABD’de üretimin artması, petrol fiyatları üzerindeki baskıyı da artıracaktır. Enerji Bilgi Kurumu tarafından yayınlanan son kayaç petrol üretim raporunda, kayaç petrol üreticisinin Haziran ayında büyümeye devam edeceği belirtildi. Ancak aynı oranda büyümeyeceği yönünde işaretler de var. Yükselen hizmet maliyetleri, kayaç petrol üreticilerinin gelirini azaltacak gibi görünüyor. Kârlılık, aynı sahada bile olsa kayaç petrolünde çok farklı olabiliyor. Kayaç petrolü genişlemeye devam edecek ancak birkaç aydır devam ettiği hızda genişlemeye devam etmemesini bekliyoruz.
4. Politik belirsizlikler ve Venezuela’daki ekonomik karışıklıklar üretim kesintisi anlaşmasını nasıl etkiler?
Birkaç ay öncesine kadar Venezuela’da petrol üretimi günlük 1,9 milyon varil seviyesindeydi. Ulusal problemler birlikte Venezuela üretimi sürdürme konusunda zorluk çekmeye başladı. Venezuela’nın üretim problemleri artar veya üretim tamamen durursa, bu üretim kesintisine katılanların kesinti miktarında azaltmalarına gitmelerine yardımcı olabilir. Diğer yandan üreticiler Venezuela’daki düşüşe rağmen üretim kesintisi miktarını değiştirmezse, bu sefer küresel arz etkilenir ve fiyatlar yükselir.
Venezuela’daki olaylara rağmen ülkenin kararsızlığının petrol piyasalarında fiyatlanmadığını görüyoruz. Kararsızlık devam ederse piyasalar buna dikkat edecektir ve fiyatlar yükselecektir.