(Görüş ve ayrıntılar eklendi)
Behiye Selin Taner
İSTANBUL, 17 Eylül (Reuters) - Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi Haziran seçimleri sonrası siyasi belirsizliğin azalmasına paralel alt sektörlerin geneline yayılan bir artışla Temmuz'da bir önceki yılın aynı ayına göre beklentilerin üzerinde yüzde 5.6 artarken, bayram tatili ve finansal çalkantının yaşandığı Ağustos ayı sonuçlarında ise üretimdeki artışın yavaşlaması bekleniyor.
Reuters anketine göre sanayi üretiminin Temmuz'da takvim etkisinden arındırılmış olarak yüzde 1.85 artması bekleniyordu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi Temmuz'da bir önceki aya göre yüzde 3.5 artarak Ekim 2016'dan bu yana en yüksek artışı kaydetti.
Reuters'ın yaptığı hesaplamaya göre arındırılmamış sanayi üretimi Temmuz'da bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7.9 arttı.
Halk Yatırım Başekonomisti Banu Kıvcı Tokalı, Temmuz'da güçlü üretim aktivitesinde tüketim mallarının etkisinin belirgin gerçekleştiğini, ara ve yatırım mallarında da güçlenmenin eşlik ettiğini, yüksek teknoloji ürünlerinin yüksek performansının da korunduğunu söyledi.
İnşaat sektörünün önceki ayların yavaşlamasından sonra toparlanma gösterdiğini ancak Ağustos ayında yaşanan finansal dalgalanma sonrasında daha zayıf bir performans ile karşılaşabileceğini söyleyen Tokalı, "Temmuz'da güçlü üretim verilerine karşın, Ağustos'ta hem bayram tatiline bağlı işgünü kaybı hem de finansal dalgalanmanın etkisiyle, ilk hesaplamalarımıza göre düzeltilmemiş verilerde yüzde 5-6 bandında yıllık daralma, düzeltilmiş olarak da yüzde 2'ler seviyesine inen yıllık artış oranları görebiliriz" dedi ve şöyle devam etti:
"Bu çerçevede, yılın ilk yarısında yüzde 6.2 düzeyinde gerçekleşen yıllık büyüme oranının ikinci yarıda yüzde 2'ler düzeyine gerilediğine tanık olabiliriz. Bu çerçevede, yıl başında öngördüğümüz yılın tamamına ait yüzde 4'lük büyüme tahminimizi koruyoruz."
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ise veri sonrası yaptığı açıklamada "Gelen veriler sanayimizin finansal saldırılara karşı dayanıklılığını sürdürdüğünü bir kez daha göstermektedir" dedi.
TÜİK verilerine göre sanayinin alt sektörleri (2015=100 referans yıllı) incelendiğinde, Temmuz'da madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8.5, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 5.6 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 3 arttı.
Capital Economics gelişmekte olan piyasalar kıdemli ekonomisti Jason Tuvey, beklentilerden çok daha güçlü gelen verinin Mayıs ve Haziran aylarında TL'de görülen düşüşün yarattığı rekabetçiliğin sektörü desteklediğine işaret ettiğini söyleyerek, "Ancak bu Ağustos'ta yaşanan sert satış eğilimi ve finansal koşullardaki dramatik sıkılaşmadan önceki döneme ait... İç talebin zayıfladığına dair işaretler var, otomobil satışları geçen ay yüzde 53 düştü. Sonuç olarak Türkiye'nin gelecek çeyreklerde derin bir resesyon yaşayacağı görüşümüzü koruyoruz" dedi.
Dolar/TL Ağustos ayında 7.24 ile tarihi zirvesini gördü. TL'nin sadece Ağustos ayında dolar karşısındaki değer kaybı yüzde 25 olurken, yılbaşından bu yana kayıp ise yüzde 40'ın üzerinde.
Öte yandan TCMB Eylül ayı Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında fiyat istikrarını desteklemek amacıyla güçlü bir parasal sıkılaştırma yaparak politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faizini beklentilerin üst bandında 625 baz puan artırarak yüzde 17.75'ten yüzde 24'e yükseltti. ekonomisinin ikinci çeyrekte yüzde 5.2 büyümesinin ardından finansal koşullardaki sıkılaşma, TL'deki değer kaybı, TCMB'nin sıkılaştırma adımları ve iç tüketimde yavaşlamanın etkisiyle ekonomide son iki çeyrekte daralma bekleniyor. Finansbank Ekonomisti Deniz Çiçek, Temmuz'da yaşanan iyileşmenin Haziran seçimleri sonrası siyasi belirsizliğin ortadan kalkmasından kaynaklandığını söyleyerek, "Ekonomik aktivitede yavaşlama bir önceki verinin gösterdiği kadar hızlı değil ki bu üçüncü çeyrek büyümesi için pozitif. Ancak döviz volatilitesindeki ani artış ve finansal koşullardaki sıkılaşma nedeniyle önümüzdeki dönemde büyüme trendi muhakkak büyük ölçüde düşecek. Bu yıl için büyüme beklentimizi yüzde 3 seviyesinde koruyoruz" dedi.