Ekonomi Gündemi: Bütçe, Dış Ticaret, Döviz Pozisyonu, Enflasyon, Faiz ve Daha Fazlası
Fulya Gürbüz | 03.07.2023 09:26
3-7 Temmuz haftasında yurt içinde enflasyonda artış, negatif reel faizde azalma, imalat sektöründe zayıflık, ihracatta önceki aya göre düşüş eğilimi tahmin ediyoruz. Küresel imalat ve hizmet sektörleri Haziran ayı PMI verileri yüksek faiz sürecini yaşayan gelişmiş ekonomilerdeki yavaşlayan aktivitenin Türkiye dahil diğer ekonomilere nasıl yansıdığını gösterecek.h2 3 Temmuz 2023, Pazartesi/h2 h3 Haziran Ayı Küresel ve Türkiye İmalat Sektörleri PMI Verileri - pmi.spglobal.com/Public/Release/PressReleases/h3
2023 yılı Mayıs ayında Türkiye imalat sektörü PMI (satın alma müdürleri endeksi) verilerine göre sektörde üretim ve yeni siparişler artmış, enflasyonist baskılar azalmış, istihdam son üç aydan sonra ilk kez Mayıs ayında artış kaydetmişti. Haziran ayına ilişkin öncü veriler ise Kurban Bayramı öncesi stokların iyileştirilmesi adına imalat sektöründe kapasite kullanımının arttığını; yeni siparişlerin, satın alımların ve istihdamın ise önceki aya göre yavaşladığını ortaya koydu. Küresel Haziran ayı imalat sektörü PMI ilk tahminleri ABD, Euro Bölgesi, İngiltere ve Japonya’da imalat sektörleri üretiminin Haziran ayında bir önceki aya göre daraldığına, hizmet sektörlerinde ise üretim artış hızlarının Haziran ayında yavaşladığına işaret etmişti. Büyük ihracat pazarlarımız olan ABD, Euro Bölgesi ve İngiltere ekonomilerinin yavaşlaması Türkiye’ye gelen dış talebi de olumsuz etkiliyor.
HAZİRAN AYI İTO ÜCRETLİLER GEÇİNME İNDEKSİ – İTO
Perakende fiyatları yansıtan ve 2023 Nisan ayında bir önceki aya göre %4,57 artış izlenen İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi, 2023 Mayıs ayında %1,66 oranında artış göstermişti. Endeks Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %56’lık artış kaydetmiş, Ekim 2022’de %108,8 ile zirve yapmıştı.
Uygulamayı İndirin
4 TEMMUZ 2023, SALI
HAZİRAN AYI GEÇİCİ DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI
TÜİK kesin sonuçlarına göre 2023 yılı Mayıs ayında 21,7 milyar dolarlık ihracat, 34,2 milyar dolarlık ithalat yapılmış, böylece 12,5 milyar dolarlık dış ticaret açığı kaydedilmişti. Son 12 aylık toplam dış ticaret açığı ise Mayıs ayında 122,2 milyar dolar ile rekor kırmıştı. Ticaret Bakanlığı her ayın ikinci iş günü bir önceki ayın geçici dış ticaret verilerini yayınlıyor. TCMB’nin yayınladığı Haziran ayı Reel Kesim Güven Endeksi verileri ihracat siparişlerinin bir önceki aya göre düşüş kaydettiğine işaret ettiğini ekleyelim.
NİSAN AYI FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN DÖVİZ POZİSYONU – TCMB
2023 yılı Mart ayında finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlıkları 168,9 milyar dolar, döviz yükümlülükleri 259,3 milyar dolar olmuş, böylece sektörün net döviz pozisyon açığı aylık 3,9 milyar dolar artışla 90,4 milyar dolara (grafikte kırmızı çubuklar) yükselmişti. Sektörün kısa vadeli net döviz pozisyon fazlası (grafikte siyah çizgi) ise Mart ayında aylık 2,9 milyar dolar düşüşle 62,3 milyar dolara gerilemişti.
5 TEMMUZ 2023, ÇARŞAMBA
HAZİRAN AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK
2023 yılı Mayıs ayında tüketici fiyat endeksi (TÜFE, grafikte kırmız çizgi, yıllık%) yıllık %39,59, aylık %0,04 artış kaydetmiş; yurt içi üretici fiyat endeksinde (Yİ-ÜFE, grafikte mavi çizgi, yıllık%) yıllık ve aylık artışlar sırasıyla %40,76 ve %0,65 olmuştu. Enflasyonda etkisi kaçınılmaz olan döviz kurunun (Dolar/TL, grafikte yeşil çizgi, yıllık%) aylık %21, yıllık %37 artış kaydettiği Haziran ayında TÜFE’de aylık %4,9, yıllık %39,5; Yİ-ÜFE’de ise aylık %5,1, yıllık %38,6’lık artış bekleniyor.
HAZİRAN AYI REEL FAİZ ORANLARI – TURKEY DATA MONITOR
2023 yılı Mayıs ayında 12-ay geriye dönük gerçekleşen reel faiz oranı (grafikte sarı çizgi) eksi yüzde 20,4 ile hafif yatay kalarak negatif bölgedeki seyrini sürdürmüş, 12-ay ileriye dönük beklenen reel faiz oranı ise eksi yüzde 14,4 ile eksi yönde artış kaydetmişti. Ağırlıklı olarak KKM olduğunu düşündüğümüz 3-aya kadar olan mevduat faizlerinin ortalamasının %40’a yükselmesi ve gelecek 12 ayda enflasyonun %40-50 aralığında olabileceğini dikkate aldığımızda enflasyona karşı korunaklı olan KKM’nin cazibesinin süreceğini söyleyebiliriz. Tahvil getirilerine göre hesaplanan reel faizde pozitif bölgeye geçebilmek için politika faizinin de %40 ve üzerinde olması gerekiyor ancak 22 Haziran toplantısında yavaş artırım tercih edilerek politika faizinin %8,5’ten %15’e yükseltilmesi pozitif reel faiz arayışının mevduat, katılım fonu ve hisse senetlerinde bulunmaya çalışılacağını anlıyoruz.
HAZİRAN AYI KÜRESEL HİZMET SEKTÖRLERİ PMI VERİLERİ – S&P GLOBAL
2023 yılı Mayıs ayında küresel hizmet sektörü PMI endeksi (grafikte kırmızı çizgi) 55,5 değeri ile bir önceki aya göre büyümesini sürdürmüş, imalat sektöründeki aylık büyüme (grafikte sarı çizgi) görece sınırlı kalmıştı. PMI Haziran ayı ilk tahminleri ise büyük ekonomilerde (ABD, Euro Bölgesi, İngiltere, Japonya) hizmet sektörlerinin daha yavaş hızla büyüdüklerine işaret ettiğine dikkat çekelim.
6 TEMMUZ 2023, PERŞEMBE
HAZİRAN AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB
2023 yılı Mayıs ayında TÜFE bazlı REDK aylık 1,1 puan düşüşle 57,9 seviyesine gerilemiş, yani TL bir önceki aya göre değer kaybetmişti. TCMB’nin tanımlamasına göre “Nominal efektif döviz kuru, Türkiye’nin dış ticaretinde önemli paya sahip ülkelerin para birimlerinden oluşan sepete göre, Türk lirasının ağırlıklı ortalama değeridir. Ağırlıklar ikili ticaret akımları kullanılarak belirlenmektedir. Reel efektif döviz kuru ise nominal efektif döviz kurundaki nispi fiyat etkileri arındırılarak elde edilmektedir… Reel efektif kurun artışı TL’nin reel olarak değer kazandığını, diğer bir anlatımla Türk mallarının yabancı mallar cinsinden fiyatının arttığını göstermektedir”. TL’nin değer kazanması ihracatçıların rekabet gücünü zayıflatmakta, ithal girdi maliyetlerinin ise düşmesini sağlamaktadır.
7 TEMMUZ 2023, CUMA
BM KÜRESEL GIDA FİYAT ENDEKSİ HAZİRAN AYI VERİLERİ – BM GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ (FAO)
Küresel gıda fiyatları 2023 yılı Mayıs ayında aylık %2,6, yıllık %21,3 düşüş kaydederek Mart 2022’den bu yana aralıksız düşüşünü sürdürüyor.
ABD HAZİRAN AYI İŞSİZLİK VERİLERİ – ABD İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ BÜROSU
2023 yılı Mayıs ayında işsizlik oranı %3,7’ye yükselmiş, ortalama saatlik kazançlar yıllık %4,3’e gerilemişti. PMI öncü verileri Haziran ayında hizmet sektöründe ücretlerde artış sinyali verdi, talepteki zayıflığın etkisiyle istihdam artış hızı yavaşladı. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi Mart 2022’den bu yana politika faizi (kırmızı çizgi) artırımları, ortalama saatlik ücret artışlarında (mavi çizgi) yavaşlamaya sebep oluyor.
HAZİRAN AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
2023 yılı Mayıs ayında 169,8 milyar TL’lik nakit bütçe fazlası kaydedilmiş, Hazine 29 milyar TL’lik net borçlanma gerçekleştirmiş, Hazine’nin TCMB kasasına 199 milyar TL aktarım yapılmıştı. Ocak-Mayıs 2022 döneminde Hazine nakit dengesi 82,4 milyar TL fazla vermişken, Ocak-Mayıs 2023 döneminde toplam 247,2 milyar TL açık kaydedildi, net 316 milyar TL borçlanma gerçekleşti. 2022 yılı genelinde toplam nakit bütçe açığı 169,4 milyar TL olmuş, net 437,3 milyar TL borçlanılmıştı. Bütçe açığındaki artış Hazine’nin borçlanma gereğini artırıyor. Döviz kurundaki artış ve faiz artırımları borç yükünün artmasına sebep oluyor.
MAYIS AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK
2023 yılı Nisan ayında mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; ihracat ve ithalat miktar endeksleri bir önceki aya göre sırasıyla %0,1 ve %4,8 artış kaydetmişti. İhracat birim değer endeksi Nisan ayında aylık %1,6 büyürken, ithalat birim değer endeksi ise %1’lik düşüş kaydetmişti. İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi ise aylık 2,3 puanlık artışla 88,7 seviyesine yükselmişti.
Orijinal Makale
Finansal araçlar ve/veya kripto paralarla işlem yapmak yüksek seviyede risk içermektedir ve yatırım miktarınızın bir kısmını veya tamamını kaybetmenize sebep olabilir, bu sebeple tüm yatırımcılar için uygun değildir. Kripto para fiyatları aşırı derecede hareketlidir ve finansal haberler, politik olaylar ve düzenleme kurumları gibi konulardan kolaylıkla etkilenir. Kaldıraçlı işlem yapmak finansal riskleri yükseltmektedir.
Diğer finansal araçlar veya kripto paralar içinden tercihinizi yapmadan önce, yatırım nesnelerinizi, deneyim seviyenizi ve risk iştahınızı dikkatlice gözden geçiriniz ve ihtiyacınız olduğunda profesyonel tavsiye almayı deneyiniz.
Fusion Media sitede yer alan bilgilerin gerçek zamanlı ya da isabetli olacağının mutlak olmadığını hatırlatır. Tüm borsa fiyatları, endeksler, vadeli işlemler, Forex ve kripto para fiyatları, borsalardan değil piyasa düzenleyicileri tarafından oluşturulur, bu sebeple fiyatlar isabetli olmayabilir ve gerçek piyasa fiyatlarından farklı olabilir, bu da buradaki fiyatların fikir verme amaçlı olduğunu ve ticari amaçlar için uygun olmadığını gösterir. Fusion Media veya herhangi bir sağlayıcı, buradaki bilgileri kullanmanız sonucu oluşacak olası kayıplarınızdan ötürü sorumluluk taşımamaktadır.
Bu sitede yer alan bilgileri, Fusion Media ve/veya veri sağlayıcıdan yazılı izin almadan kullanmak, saklamak, kopyasını üretmek, görüntülemek, düzenlemek veya dağıtmak yasaktır. Fikri mülkiyet hakkı, sitede yer alan verileri sağlayanlara ve/veya borsalara aittir.
Fusion Media reklamlarla veya reklam verenlerle etkileşiminize bağlı olarak internet sitesinde görüntülenen reklamlardan gelir elde edebilir.