Petrol Fiyatları Kontrolsüz Şekilde Artmaya Devam Ediyor – Ama Nereye Kadar?

Petrol fiyatlarının rekor seviyelerle haşır neşir olduğu geçtiğimiz haftadan önce Brent’in gördüğü tüm zamanların en yüksek seviyesi, 130 doların alt seviyelerindeydi. 2008 Temmuz’unda Brent’in spot fiyatı 132,72 dolardı.

Enflasyonu hesaba katarken bugünün fiyatlarıyla 2008 yazını karşılaştırmakta fayda var. 8 Mart 2022 ile biten beş iş günü için Brent fiyatları 112,93, 110,46, 118,11, 123,21 ve 127,98 dolardan kapanış yaptı.

Tarihsel olarak kıyaslarken doların bugünkü değerini tam olarak ölçmek henüz mümkün olmasa da bu fiyatları analiz etmek için bu yıl Ocak ayının %7 olan enflasyon oranını kullanırsak Brent’in geçen haftaki fiyatları, 2008 Temmuz’unda şu fiyatlara denk gelecek:

88,35, 86,42, 92,41, 96,40 ve 100,13 dolar.

Fiyatların, özellikle de yakın geçmişe kıyasla artık yüksek olduğu aşikâr ancak bir varil petrolün değeri henüz 14 yıl önce ulaştığı seviyelerde değil.

Bu haftanın başlarında JP Morgan, yılın sonunda petrolün 185 doları görebileceğini söylerken Goldman Sachs 175 dolar dedi. Elbette bu tahminlere her zaman ihtiyatla yaklaşmalı (Goldman 2008 Mart ayı için de 175 dolarlık bir fiyat öngörmüştü). Yine de bu tahminler şöyle önemli bir soruyu akla getiriyor:

Petrol fiyatları yükselmeye devam edecek mi, nereye kadar?

Ukrayna – Rusya

Ukrayna-Rusya ihtilafına hızlı bir çözüm, petrol piyasasını rahatlatacaktır. Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesindeki ana amaçların, NATO’nun genişlemesini önlemek ve Kırım üzerinde kontrol sağlamak olduğu yönünde güçlü iddialar var.

Uygulamayı İndirin

Küresel finans piyasalarını takip etmek için her gün Investing.com uygulamasını kullanan milyonlarca kişiye sen de katıl!

Şimdi İndir

Görünüşe göre NATO, hava desteği ve muhtemelen üyelik de dahil olmak üzere Ukrayna'dan gelen en ciddi destek taleplerini geri çevirdi. Ukrayna NATO üyesi değil ve Rusya asla olmamasını sağlamak istiyor. Bu bakımdan Rusya'nın tatmin olabileceği görülüyor.

Rusya Kırım’ı Obama yönetiminde işgal etti ve Ukrayna o zamandan beri bölge üzerinde gerçekten kontrol sahibi değil. Ukrayna ve Rusya ciddi müzakerelerde anlaşır ve her iki taraf da çatışmayı bitirmeye niyetli olursa Ukrayna’nın, Rusya’nın Kırım üzerindeki kontrolünü kabul edeceğine inanmak mantıksız olmaz.

Eğer çatışma hızla sona ererse – ve medyadaki hakim görüşün aksine ne zaman biteceğini kimse bilmiyor – piyasa rahatlayacak. Bu, petrol fiyatlarının düşebileceğinin bir işareti olacak.

Rusya’nın Avrupa’ya Gönderdiği Petrol ve Gaz

Biden’in Salı günkü konuşmasında kabul ettiği gibi Avrupa, Rusya’nın enerji tedarikini kesmeyi muhtemelen karşılayamaz. Bunu yapmak, ciddi bir yakıt ve enerji kıtlığı anlamına gelir. Kıta acı çeker ve Avrupa’nın kalanı, Ukrayna için böyle bir acıyı çekmeye istekli görünmüyor. Bu nedenle bir noktada piyasa, Rus petrolünün ve gazının muhtemelen satılmaya devam edeceği sonucuna varacak.

Biden, Rus petrol ve petrol ürünlerini yasaklayan bir kararname çıkardı (oldukça esneklik sağlayan, 45 günlük bir akit süresine tabi olacak). Ancak Rusya’nın ABD’ye tedarik ettiği ham petrol, bu kararname ile piyasayı değiştirmeye yetecek kadar fazla değil. Doğrusu petrol piyasası ve hisse senedi piyasası, Biden’in açıklamasından sonra bir nebze de olsa netliğe kavuşmaktan memnun görünüyordu.

Talep Yıkımı

Fiyatlar hızla yükseldiğinde talep yıkımı her zaman bir tehdit olarak vardır. Fiyatlar karşısında talepte, piyasanın fark edeceği kadar bir düşüş hangi fiyat noktasında gerçekleşecek? Bir havayolu, yüksek jet yakıt fiyatları nedeniyle uçuşlarını iptal ettiğini söyledi bile.

Yüksek petrol ve gaz fiyatları yüzünden Kuzey Amerika ve Avrupa’daki yolcuların planlarını değiştirip değiştirmeyeceğini bilmiyoruz. Pandemi sonrasında insanlar dünya genelinde normal hayata dönerken seyahatte artış bekleniyordu ancak benzin ve jet yakıt için çok yüksek fiyat seviyesinin ne olduğunu bilmiyoruz. Tüketicilerin, özellikle enflasyonun fiyatları çarpıtmasından dolayı evde kalmayı tercih edeceği fiyat noktasını da henüz bilmiyoruz.

Hem ayrıca yüksek yakıt maliyetlerinin hangi noktada ekonomiye zarar vereceğini de bilmiyoruz, bazı önemli sinyaller görmeye başlamış olsak bile. Avrupa’da çelik üreticileri, yüksek elektrik fiyatları yüzünden üretimi düşürmeye başlıyor. Zaten yüksek olan enflasyon ve dünya genelindeki tedarik zinciri sorunlarıyla birlikte petrol ve gaz fiyatlarındaki artış, küresel ekonomideki büyümeye gerçek bir tehdit oluşturuyor. Ekonomi kötüleşirse talep de düşer.

Spekülasyon

Bununla birlikte piyasalar inip çıkarken yatırımcılar para kazanır (ve kaybeder). Bazı spekülatörler şu an bayram ediyor ve yalnızca ahmak biri, bu kontrolsüz yükselişin biteceği günü kesin olarak bildiğini iddia edebilir.

Yazar: Ellen R Wald PhD