Petrol: İran’ın Olası Nükleer Anlaşması Fiyatları Düşürmeye Yetmeyebilir
Ellen R Wald PhD | 10.02.2022 14:44
Bu makale 10.02.2022 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır.
Doğu Avrupa’daki gerilimler petrol fiyatlarının yüksek olmasına yardımcı oluyor ancak bu hafta jeopolitik ve petrolle ilgili en büyük hikaye, ABD ve İran arasındaki müzakerelerin durumu. ABD’li diplomatlara göre iki ülke arasındaki görüşmeler, “kritik bir aşamaya” doğru ilerliyor.
Piyasalar bu gelişmeyi, nihai bir anlaşmaya varılabileceğinin bir göstergesi olarak yorumlamış gözüküyor. Salı günü petrol fiyatları, ABD ve İran arasındaki görüşmelerin devam ettiği haberleri üzerine %2 üzerinde düşüş yaşadı.
Yaptırımların hafifleme olasılığı nedir?
Mevcut müzakere turunun tam anlamıyla bir çözüm ve ABD-İran arasında yeni bir nükleer anlaşma ile sonuçlanması mümkün görünmüyor çünkü çözülmesi gereken hâlâ çok sorun var.
ABD’li müzakereciler henüz İranlı mevkidaşlarıyla yüz yüze görüşmedi ve tüm görüşmeleri aracı vasıtasıyla yürütmeye devam ediyor. Bununla birlikte İranlı bazı analistler, yeni bir nükleer anlaşmanın çok olası olduğu konusunda iyimser ve her iki tarafın da müzakereleri sonuçlandırmak için oldukça motive olduklarına dikkat çekiyor.
Nihai bir nükleer anlaşmaya varmadan bile tüm yaptırımların veya bazılarının kaldırıldığını görebiliriz, bu mümkün. Biden yönetimi, petrol yaptırımlarının ancak yeni bir nükleer anlaşma ile sona erebileceğini savunuyor ne zamandır. Ancak bu çözümün esnetilebileceğine dair göstergeler var. Biden yönetimi nihai bir anlaşmadan önce yaptırımları hafifletmeyi düşünebilir.
Uygulamayı İndirin
4 Şubat’ta Dışişleri Bakanı Blinken, İran’daki sivil nükleer projelerle ilgili bazı yaptırım muafiyetleri imzaladı. Bu muafiyetler İran’ın sivil nükleer projelerinde çalışan yabancı ülkelerin ve şirketlerin, ABD yaptırımlarıyla ilişkili cezalardan kurtulmasına imkan sağlayacak. Bu muafiyetlerin petrolle hiçbir ilgisi olmamasına rağmen ABD’nin bunları İran’dan hiçbir taviz istemeden imzalaması, petrol yaptırımlarının yakın zamanda en aza indirilebileceğinin bir göstergesi olabilir.
Biden yönetimi, ABD’de işlenen petrol ve gaz fiyatlarının düşmesi konusunda umutsuz gözüküyor. Bu yüksek petrol fiyatlarını düşürecek bir şeyler yapması için siyasi bir baskıyla karşı karşıya.
2021 Kasım ayında Biden yönetimi, birçok ülke ile koordineli olarak stratejik petrol rezervlerinden (SPR) petrol kullanma adımı ile Amerikalı tüketiciler için tatil zamanında benzin fiyatlarını düşürmeyi denedi. Bu çaba petrol ve benzin fiyatlarını etkileyemedi ancak Omicron varyantının duyurulması kısa bir süre sonra fiyatlarda büyük bir düşüşe yol açtı.
İran’ın petrol yaptırımlarının hafifletilmesi, küresel petrol arzını artırmanın ve petrol fiyatlarında düşüş kolaylaştırmanın hızlı bir yolu olabilir.
İran pazara gerçekten ne kadar petrol getirebilir?
Geçtiğimiz yıl boyunca İran’ın ham petrol ve kondensat ihracatı, 2021 Mart ayının zirvesi günlük 1,65 milyon varil ile 2021 Mayıs ayının en düşük seviyesi olan günlük 746.000 varil arasında değişiyordu. İran en son, günlük yaklaşık 1,37 milyon varil ortalama ihracat yaptı (İran ihracatıyla ilgili veriler TankerTrackers.com’dan elde edildi). Başkan Trump, 2018 yılında yaptırımları tekrar uygulamaya başladıktan sonra İran’ın ihracatı, günlük yaklaşık 200.000 varile kadar düşmüştü.
TankerTrackers.com’a göre Trump petrol yaptırımlarını tekrar yürürlüğe sokmadan önce İran’ın petrol ihracatı, günlük 2,8 milyon varili görmüştü. Rystad Energy’ye göre İran, yaptırımlar hafifletildikten sonra 4-6 ay içinde üretimini – ve dolayısıyla küresel pazardaki ham petrol ve kondensat miktarını – artırmaya başlayabilir.
Buna karşılık Ulusal İran Petrol Şirketi (NIOC) 2021 Haziran ayında, yaptırımlar kaldırılırsa İran’ın, petrol üretimini bir ay içinde günlük 3,8 milyon varile çıkarabileceğini iddia etti. Petrol yatırımcılarının, İran hükümeti karşısında üçüncü taraf analistlere güvenmesi akıllıca olacaktır.
Kpler’e göre yaptırımlar kaldırılacak olsaydı İran, yüzer deposunda halihazırda pazara girmeyi bekleyen yaklaşık 87 milyon varil petrolünden hemen satardı.
Goldman Sachs, gelecek ay İran ile bir anlaşma imzalanırsa İran’ın, pazara petrol fiyatlarını etkileyecek kadar petrol sürmesinin 2022’nin üçüncü çeyreğini bulacağını öngörüyor. Ancak Goldman’ın emtia araştırma analistleri, kısa vadede bir anlaşmaya varma olasılığına İranlı analistlere göre daha şüpheci yaklaşıyor ({0|Goldman Sachs}}’ın 8 Şubat 2022 Emtia Araştırma Raporu).
Gelişmeler petrol fiyatlarını nasıl etkileyecek?
Anlaşma haberi, arzda artışa yol açması beklendiğinden petrol fiyatlarını düşürecektir. Ancak haber döngüsü anlaşmayı sindirdiğinde bu düşüş muhtemelen tersine döner. Çünkü fiyatların yükselmesine neden olan önemli etkenler var (enflasyon, ABD hükümetinin çevreci politikaları, Rusya-Ukrayna senaryosu ve virüs kaynaklı düşük talebin hafiflemesi).
Goldman Sachs, Mart ayında anlaşma imzalandığı takdirde İran’ın petrol ihracatının, 2022’nin üçüncü çeyreğine kadar kendi petrol tahminlerini 7 dolar düşürebilecek kadar artacağını tahmin ediyor.
Buna ek olarak İran petrolünün küresel pazara dönmesinin önündeki tek engel İran’ın üretim kapasitesi değil. Japonya, Türkiye, Hindistan ve Güney Kore gibi ülkelerdeki pek çok alıcı, İran petrolü alma konusunda isteksiz olacak çünkü sigorta ve ödeme meselelerinin çözülmesi gerekecek. Bu eski müşterilerin İran’la finansal ilişkiler kurarken rahat hissetmesi, birkaç ayı bulabilir.
Yaptırımlar, muhtemelen idari bir faaliyet ile hafifletilebileceği için bazı yabancı alıcılar da (2024’te potansiyel olarak seçilecek) yeni bir Başkan’ın, 2018’de Trump’ın yaptığı gibi bu anlaşmayı rafa kaldırmayacağından emin olana kadar İran’la ilişkilerini sürdürme konusunda tereddüt edecek.
Finansal araçlar ve/veya kripto paralarla işlem yapmak yüksek seviyede risk içermektedir ve yatırım miktarınızın bir kısmını veya tamamını kaybetmenize sebep olabilir, bu sebeple tüm yatırımcılar için uygun değildir. Kripto para fiyatları aşırı derecede hareketlidir ve finansal haberler, politik olaylar ve düzenleme kurumları gibi konulardan kolaylıkla etkilenir. Kaldıraçlı işlem yapmak finansal riskleri yükseltmektedir.
Diğer finansal araçlar veya kripto paralar içinden tercihinizi yapmadan önce, yatırım nesnelerinizi, deneyim seviyenizi ve risk iştahınızı dikkatlice gözden geçiriniz ve ihtiyacınız olduğunda profesyonel tavsiye almayı deneyiniz.
Fusion Media sitede yer alan bilgilerin gerçek zamanlı ya da isabetli olacağının mutlak olmadığını hatırlatır. Tüm borsa fiyatları, endeksler, vadeli işlemler, Forex ve kripto para fiyatları, borsalardan değil piyasa düzenleyicileri tarafından oluşturulur, bu sebeple fiyatlar isabetli olmayabilir ve gerçek piyasa fiyatlarından farklı olabilir, bu da buradaki fiyatların fikir verme amaçlı olduğunu ve ticari amaçlar için uygun olmadığını gösterir. Fusion Media veya herhangi bir sağlayıcı, buradaki bilgileri kullanmanız sonucu oluşacak olası kayıplarınızdan ötürü sorumluluk taşımamaktadır.
Bu sitede yer alan bilgileri, Fusion Media ve/veya veri sağlayıcıdan yazılı izin almadan kullanmak, saklamak, kopyasını üretmek, görüntülemek, düzenlemek veya dağıtmak yasaktır. Fikri mülkiyet hakkı, sitede yer alan verileri sağlayanlara ve/veya borsalara aittir.
Fusion Media reklamlarla veya reklam verenlerle etkileşiminize bağlı olarak internet sitesinde görüntülenen reklamlardan gelir elde edebilir.