Tarım Dışı İstihdam Bugün Açıklanacak: Fed İçin Gözler ABD Verilerinde

GCM Yatirim Menkul Degerler | 01.09.2023 09:33

Piyasa katılımcıları her ayın ilk haftası tarım dışı istihdam, işsizlik oranı ve Ortalama Saatlik Kazançlar verilerine odaklanır. Dünyanın en önemli ekonomisi ABD'nin gerek çalışan sayısı gerekse çalışma saati ve ücretlerdeki aylık değişimlerini izlediğimiz bu verilerle istihdam ve enflasyon gibi önemli göstergelerin son halini yorumlayabilmek aynı zamanda da ABD Merkez Bankasının para politikasına yönelik olası aksiyonları tahmin edebilmek adına kritik bir öneme sahiptir. Ayrıca bu haber akışının varlık fiyatı üzerindeki anlık etkileri de finansal piyasalarda işlem gerçekleştirenlerin ana gündemini meşgul ettiği için önemi daha da artmaktadır. Bu sebeple de kritik ABD verilerinin sonuçlarını yakından incelemeliyiz.

Tarım sektörü haricinde son ayda çalışan insanların sayısındaki değişikliklere tarım dışı istihdam (Nonfarm Payrolls); ABD ekonomisinde geride kalan ay içerisinde, iş aradığı halde iş bulamayan kişilerin, toplam iş gücü içerisindeki oranına işsizlik oranı (Unemployment Rate); tarım sektörü dışında çalışan işçilere ödenen saatlik ücretteki değişimlere ise ortalama saatlik kazançlar (Average Hourly Earnings) adı verilir.

Aynı anda açıklanan bu 3 veri setinden teorik olarak 27 tane olasılık çıkmasına karşın fiyatlama davranışında tarım dışı istihdamın popülaritesinin genellikle bir adım önde olduğunu söyleyebiliriz. Tarım Dışı İstihdam verisi yerine Ortalama Saatlik Kazançlar verisinin fiyatlama alanına girebilmesi içinse, TDİ verisinin beklentiye paralel bir sonuç oluşturması ve enflasyon dinamiklerinin Fed aksiyonları için tek geçerli konu olarak ağır kazanması gerekliliği göz ardı edilmemelidir.

Yaz saati 15.30 / kış saati 16.30’da açıklanan bu veriler içerisinde tarım dışı istihdam verisinin anlık fiyatlama davranışı için ilk etapta bakılan bir haber olduğunu yukarıda izah etmiştik. Bu düşüncemizin birinci sebebi 2013 yılından günümüze kadar elde etmiş olduğumuz istatistiklerde veri açıklandığı an TDİ verisi sonucunun fiyatlama mekanizmasına yansıyor oluşudur. İkinci sebebi ise ABD Merkez Bankası Fed’in para politikasında enflasyon ve istihdam piyasasını yakından takip ettiği ve buna ilişkin aldığı aksiyonlardır. Özellikle enflasyonun yıl genelinde aşağı yönlü eğilimin izleneceğine yönelik beklenti, ABD Merkez Bankasının faiz tarafında şiddetini ayarlama, artırım döngüsünü sonlandırma hususunda istihdam piyasasındaki soğuma ne kadar geçerli / değil konusunu ön plana çıkartmaktadır. Bu sebeple de Tarım Dışı İstihdam verisi geçmişte olduğu gibi günümüzde de popülaritesini korumaktadır.

Uygulamayı İndirin

Küresel finans piyasalarını takip etmek için her gün Investing.com uygulamasını kullanan milyonlarca kişiye sen de katıl!

Şimdi İndir

Cuma günü ABD’den gelecek kritik verilere ilişkin piyasa beklentilerine yukarıdaki tablodan ulaşabilirsiniz. Bu rakamların veri sonuçlanana kadarki süreç içerisinde revize edilebileceği hususu göz ardı edilmemelidir.
h2 Fed, Veri Sonuçlarına Göre Kararını Değiştirir mi?/h2
Fed, enflasyon ile mücadele konusunda verdiği sıkı para politikası mesajları ve aldığı faiz artırımı / bilanço daraltımı aksiyonları ile sürece yönelik ciddiyetini net bir şekilde göstermektedir. Ayrıca gerek banka gerekse banka üyelerinin gelecek toplantılara yönelik verdiği mesajlarda mücadelenin ciddiyetini koruduğunu görmemizi sağlamaktadır.

Fed, herhangi bir ayda açıklanan verilerin sonuçlarına göre karar mekanizmasını değiştirmez. Banka, makroekonomik gelişmeleri bir bütün olarak ele alır ve buna göre para politikasını şekillendirir. O halde sadece bu verilere bakarak Eylül toplantısındaki stratejisini değiştirme konusunda istekli bir duruş sergilemeyebilir. Ancak burada Fed kaynaklı karar mekanizması ile Fed’e ilişkin spekülatif fiyatlama davranışı arasındaki fark bu tür verilerin anlık sonuçları içerisinde ayrışmaktadır.

Chicago Ticaret Borsası vadeli tahminlere göre 20 Eylül tarihinde 25 baz puan faiz artış ihtimali yüzde 11,5, 1 Kasım tarihinde ise yüzde 41,7 olarak izlenmektedir. Buradaki beklentiler toplantı gününe kadar değişebilmekle birlikte istihdam, enflasyon, büyüme gibi önemli ekonomik göstergeler ilgili beklentilerin değişmesinde rol oynayabilir. FOMC üyelerinin Haziran toplantısında yıl sonu faiz beklentisi yüzde 5,6 yani şu anki faiz oranına göre 1 adet daha faiz artması şeklinde. Yani Fed için tünelin sonundaki ışık görünmekle birlikte çıkışa da oldukça yaklaştığımızı söyleyebiliriz. Piyasalar bu düşünce ile aynı doğrultuda ilerlemediğini yukarıdaki tablodan görebilmekteyiz. Bu açıdan Eylül ve Ekim ayında sonucuna ulaşacağımız veriler enflasyon ile mücadele kapsamında Fed bir kez daha faiz artıracak mı sorusunun cevabı için önemlidir. Burada 1 Eylül Cuma günü nasıl bir sonuç gelirse gelsin 20 Eylül toplantısında faiz sabit kalma ihtimali ana senaryo olmaya devam edebilir. Sadece Kasım’daki toplantıda faiz artmalı mı artmamalı mı hususunda oranlarda veri sonucuna göre değişim izlenebilir. Çünkü Kasım ayı toplantısına yönelik beklentilerin birbirlerine olan yakınlığı kritik verilerin sonuçlarının daha hassas bir fiyatlama içerisine girmesini sağlamaktadır. Bu açıdan Eylül’den ziyade Kasım ayı toplantısına yönelik beklentilerin daha fazla değişim kaydetmesi kaçınılmazdır.
h2 Veri Sonuçlarına Yönelik Başarılı Yorumlar Yapabilmek İçin, Geçmiş Dönemdeki Etkilerin Bilinmesi Önemlidir/h2
Kritik ABD verilerinin varlık fiyatları üzerindeki olası etkilerini doğru yorumlayabilmek, stratejilerin başarıya dönüşebilmesi adına önemlidir. Bu sebeple de yorumlama yeteneğinizi geliştirebilmek için geçmiş dönemlerde nasıl reaksiyon verdiğinin bilinmesi önemlidir. Ancak bu bilgi, yeni dönemdeki beklentilerde kesin başarıya ulaştırır psikolojisini oluşturmamalıdır. Çünkü günler / haftalar / aylar hatta yıllar içerisinde ülkelerin makroekonomik dinamikleri ve piyasa beklentileri farklılaşabiliyor. Bu sebeple de her ay aynı etkiyi beklemek doğru olmayacaktır. Geçmiş dönem çalışmaları, yatırımcıların bu veri ile birlikte olası hareket akışını daha başarılı bir şekilde yorumlayabilmek adına pratik bilgiler olarak düşünülmelidir.

4 Ağustos 2023 tarihinde, yani bir önceki ay açıklanan ABD verileri ile birlikte euro/dolar ve ons altın ilk dakika fiyatlama davranışında önemli bir yükseliş izlemekteyiz. Ancak bu yükseliş ikinci dakikadan itibaren hacimsel anlamda sınırlanmakta hatta davranışı biçimini değiştirmektedir. Bu süreç, mevcut haberin açıklandığı anın ne kadar önemli olduğunu ve haberin sonucunun yorumlanmasında zamana endeksli değişimlerin önemini artırmaktadır. Bu nedenle veriye hızlı bir şekilde ulaşmak ve ilgili veriyi doğru bir şekilde yorumlamak kritik bir önem taşımaktadır.

2 Eylül 2022 tarihinde, yani bir önceki yılın aynı ayında açıklanan ABD verileri ile birlikte euro/dolar ve ons altın ilk dakika fiyatlama davranışında önemli bir yükseliş izlemekteyiz. Ancak bu düşüş ikinci dakikadan itibaren hacimsel anlamda sınırlanmakta hatta ilerleyen dakikalarda davranışı biçimini değiştirmektedir. Bu süreç, mevcut haberin açıklandığı anın ne kadar önemli olduğunu ve haberin sonucunun yorumlanmasında zamana endeksli değişimlerin önemini artırmaktadır. Bu nedenle veriye hızlı bir şekilde ulaşmak ve ilgili veriyi doğru bir şekilde yorumlamak kritik bir önem taşımaktadır.

h2 Önemli Finansal Varlıklar Bu Verilerden Nasıl Etkilenir?/h2
Yukarıda gerek 1 ay gerekse 1 yıl öncesine ilişkin verilerin euro/dolar ve ons altın 1 dakikalık grafik üzerindeki etkisine değindik. Peki, dünyanın en fazla işlem gören paritesi olan EUR/USD, kritik ABD verilerine göre nasıl bir performans oluşturabilir? Bu sorunun cevabı için 2013 Ocak'tan itibaren ilgili haberlerin sonuçlarının parite üzerindeki 5, 15 ve 30 dakikalık zaman dilimlerinde kaç pip hareket ettiğini aşağıdaki tablolardan görebilirsiniz.

128 tane veri (10 yıl + 8 ay) sonucunun EURUSD paritesi üzerindeki etkisini incelediğimizde 5 dakika içerisinde ortalama 44 pip, 15 dakika içerisinde ortalama 50 pip ve 30 dakika içerisinde ortalama 55 pip hareket ettiğini, 5 ile 30 dakika arasındaki ortalama değerler incelendiğinde önemli bir pip farkının olmadığını ve bu nedenle de özellikle istihdam verilerinin ilk 5 dakika üzerindeki olası etkisinin çok daha önemli olduğunu söyleyebiliriz. Tablo içerisinde yeşil renkli olanlar genel ortalamanın üzerindeki performans, kırmızı renkli olanlar ise genel ortalamanın altındaki performans olarak dikkate alınabilir. Özellikle son 1 yıllık periyottaki performanslar dikkate alındığında Fed’in gelecek faiz konusundaki olası zirve neresi hususundaki spekülasyon etkin bir rol oynamaktadır

İlk 5 dakikanın öneminden bahsediyoruz ancak bu düşünce 5 dakikanın sonuna kadar ilgili etkinin devam ettiği anlamına gelmemelidir. Bu konu ile alakalı en net bilgi hiç şüphesiz ki bir ay ve bir yıl önce vurgusu ile paylaştığımızı EUR/USD ve ons altın 1 dakikalık grafiktir. Burada ilk iki dakikada hareket alanının genel itibariyle yoğunlukta olduğu zaman dilimi olarak söyleyebiliriz.

Bu istatistik dolar endeksi, sterlin/dolar, dolar/yen, ons altın, DAX40, dolar/TL, euro/TL, ham petrol ve brent petrol gibi finansal varlıklarda da benzer özellikler taşımaktadır.

Örneğin yukarıdaki grafiklerde tarım dışı istihdam verisi açıklanması ardından Nasdaq 100 endeksi ve Tesla) hisse fiyatının ilk ilk 5 dakikalık performansının son 1 yıllık görüntüsü yer almaktadır. Veri açıklandığı an fiyatlama reaksiyonunu değerlendirdiğimizde kademeli bir şekilde hareketliliğin arttığı ve önce 2 daha sonra da kalan 3 dakika yani kabaca 5 dakikanın tamamında esnek bir reaksiyon verdiğini izlemekteyiz. Bu sebeple de verinin etkisinin anlık olduğu varlıklara ek olarak ABD endeks ve şirket özelinde hareketin daha da uzayabileceği göz ardı edilmemelidir.

Orijinal Makale

Yazar: GCM Yatirim Menkul Degerler