Tarım Dışı İstihdam Nasıl Yorumlanabilir?

Kudret Ayyıldır | 07.05.2020 11:48

Her ayın ilk haftası piyasa katılımcılarının radarında ABD istihdam piyasasına yönelik kritik makro-ekonomik gelişmeler yer almaktadır. Dünyanın en önemli ekonomisinin istihdamında ve çalışanların ücretlerinde bir artış izleniyor mu sorularının cevapları, ülkenin ekonomik aktivitesini yorumlayabilmek ve Merkez Bankası para politikasına yönelik olası aksiyonları tahmin edebilmek adına kritik bir öneme sahiptir. Ayrıca bu haber akışının varlık fiyatı üzerindeki etkileri de finansal piyasalarda işlem gerçekleştirenlerin gündeminde yer almaktadır. Bu sebeple de Tarım Dışı İstihdam, İşsizlik Oranı ve Ortalama Saatlik Kazançlar verilerinin sonuçlarını yakinen takip etmekteyiz.

Piyasa katılımcıları, haberlerin sonuçlarının olası etkilerini bilmek ve buna uygun stratejiler belirlemek ister. Ancak söz konusu olası fiyatlama davranışı öncesinde ilgili verilere yönelik tüm detayların (teorik + uygulama) bilinmesi trade performansı için hayati bir öneme sahiptir. Bu sebeple de “Tarım Dışı İstihdam” temalı raporumuzda, ilgili verilerin ne olduğunu ve olası etkilerini aktaracağız.

Tarım sektörü haricinde (Sanayi, Kamu, Hizmet, vb) son ay içerisinde çalışan insanların sayısındaki değişikliklere Tarım Dışı İstihdam, ABD ekonomisinde geride kalan ay içerisinde, iş aradığı halde iş bulamayan kişilerin, toplam iş gücü içerisindeki oranına İşsizlik Oranı, Tarım sektörü dışında çalışan işçilere ödenen saatlik ücretteki değişimlere ise Ortalama Saatlik Kazançlar adı verilir.

Yaz saati uygulaması ile 15.30, kış saati uygulaması ile 16.30’da aynı anda açıklanan bu 3 veri içerisinde Tarım Dışı İstihdamın anlık fiyatlama davranışı için ilk etapta bakılan bir veri olduğunu ancak istihdam piyasasındaki iyileşme ve faiz konusundaki beklentilerin enflasyon temasına kayması sebebiyle 2017 yılının ikinci yarısından itibaren Ortalama Saatlik Kazançlar verisinin popülaritesini güçlendirdiğini söyleyebiliriz. 3 verinin aynı anda açıklanmasında 27 tane olasılık olmasına karşın fiyatlama davranışında Tarım Dışı İstihdam ve Ortalama Saatlik Kazançlar verisi sonuçlarının beklenti ile arasındaki farka göre hassasiyet kazandığını geçmiş fiyatlama davranışlarından yola çıkarak izah edebiliriz. Özellikle de bu süreçte ilk aşamada TDİ verisinde beklenti ile açıklanan rakam arasındaki fark ne kadar birbirine yakın ise Ortalama Saatlik Kazançlar verisinin fiyatlama alanına girmesi o kadar güçlenmektedir. Bu da saniyeler içerisinde değişim gösteren fiyatlama davranışlarında dalgalı bir seyrin oluşmasını sağlayabilir.

Uygulamayı İndirin

Küresel finans piyasalarını takip etmek için her gün Investing.com uygulamasını kullanan milyonlarca kişiye sen de katıl!

Şimdi İndir

Cuma günü ABD’den gelecek kritik verilere ilişkin piyasa beklentilerine aşağıdaki tablodan ulaşabilirsiniz. Bu veri setine ilişkin rakamlar ve tahmini aralık bölümleri 07 Mayıs 2020 tarihinde Bloomberg terminalinden alınmıştır. Bu rakamların veri sonuçlanana kadarki süreç içerisinde revize edilebileceği hususu göz ardı edilmemelidir.

ABD Merkez Bankası Fed, Veri Sonuçlarına Göre Kararını Değiştirir Mi?

ABD Merkez Bankası Fed, herhangi bir ayda açıklanan verilerin sonuçlarına göre karar mekanizmasını değiştirmez. Fed kaynaklı karar mekanizması ile Fed’e ilişkin spekülatif fiyatlama davranışı arasındaki fark bu açıdan kritik bir önem arz etmektedir. Konuya örnek verecek olursak, 09 – 10 Haziran tarihlerinde Fed toplantısı mevcuttur. 10 Haziran akşamı Fed tarafında şuan ki piyasa beklentisi %0,00 – %0,25 aralığında olan federal fonlama faiz oranında herhangi bir değişimin olmaması yönündedir. Bu sebeple de Mayıs ve Haziran ayındaki bu veriler ne gelirse gelsin Fed kararını değiştirmeyecektir. Fed spekülasyonu ise piyasa katılımcıların veri sonuçlandığı anki verdiği reaksiyondur. Örneğin çok iyi veya çok kötü rakamlar geldi acaba Fed faiz kararını değiştirebilir mi sorusu anlık olarak gündemi meşgul edebilir ki bu düşünce piyasa katılımcılarının bakış açısı ile gerçekleştirildiği göz ardı edilmemelidir. Ek olarak şuan “Koronavirüs” teması dikkat çekmekle birlikte olası bakış açısında çok kötü ABD verileri gelmesi durumunda spekülatif açıdan Fed negatif faize geçer mi olarak gündemi meşgul edebilir…

GCM Yatırım Bu Veri Setine İlişkin Değerlendirmelerine Devam Edecek Mi?

GCM Yatırım Araştırma Departmanı, kritik ABD verilerinin nasıl yorumlanması ve olası etkilerine yönelik hazırlanan bu rapora ek olarak veri açıklanmadan 15 dakika önce yatırımcıları ile buluşarak hem süreci hem de EURUSD, USDTRY ve Ons Altın gibi bazı önemli varlıklar üzerindeki olası etkilerine değinerek verilerin açıklandığı andan itibaren de sonucu yorumlayarak varlıklara ilişkin teknik değerlendirmeler gerçekleştirecektir.

GCM Yatırım Araştırma Müdür Yardımcısı Kudret AYYILDIR, 07 Mayıs Cuma günü saatler 15.15’i gösterdiğinde, Youtube Canlı Yayın Programı ile kritik verilere yönelik çalışmalarımızı tamamlayacaktır.

Veri Sonuçlarına Yönelik Başarılı Yorumlar Yapabilmek İçin, Geçmiş Dönemdeki Etkilerin Bilinmesi Önemlidir!

Kritik ABD verilerinin varlık fiyatları üzerindeki olası etkilerini doğru yorumlayabilmek, stratejilerin başarıya dönüşebilmesi adına önemlidir. Bu sebeple de yorumlama yeteneğinizi geliştirebilmek için geçmiş dönemlerde nasıl reaksiyon verdiğinin bilinmesi önemlidir. Ancak bu bilgi, yeni dönemdeki beklentilerde kesin başarıya ulaştırır psikolojisini oluşturmamalıdır. Çünkü günler / haftalar / aylar hatta yıllar içerisinde ülkelerin makro – ekonomik dinamikleri ve piyasa beklentileri farklılaşabiliyor. Bu sebeple de her ay aynı etkiyi beklemek doğru olmayacaktır. Geçmiş dönem çalışmaları, yatırımcıların bu veri ile birlikte olası hareket akışını daha başarılı bir şekilde yorumlayabilmek adına pratik bilgiler olarak düşünülmelidir.

03 Nisan 2020 tarihinde yani bir önceki ay açıklanan ABD verileri ile birlikte EURUSD paritesinde ilk fiyatlama davranışında önemli ve hacimli bir düşüş hareketi izlemekteyiz. Ancak üçüncü dakikadan itibaren hareketleri incelemeye devam ettiğimizde, mum boylarının azaldığını hatta davranış biçiminin değiştiğini görmekteyiz. Bu tutum, mevcut haberin açıklandığı anın ne kadar önemli olduğunu ve haberin sonucunun yorumlanmasında zamana endeksli değişimlerin önemini artırmaktadır. Bu nedenle veriye hızlı bir şekilde ulaşmak ve ilgili veriyi doğru bir şekilde yorumlamak kritik bir önem taşımaktadır. “GCM Forex / Viop Yatırımcıları”, verilerin sonucuna ilişkin GCM MT4 / GCM MT5 platformları içerisinde yer alan ve anlık olarak veri akışının geçtiği “Haberler” bölümünden ayrıca yararlanabilir.

03 Mayıs 2019 tarihinde yani bir önceki yılın aynı ayında açıklanan ABD verileri ile birlikte EURUSD paritesinde ilk fiyatlama davranışında önemli ve hacimli bir yükseliş hareketi izlemekteyiz. Ancak üçüncü dakikadan itibaren fiyatlama davranışlarını incelemeye devam ettiğimizde, mum boylarının etkinin azaldığını hatta davranış biçiminin değiştiğini görmekteyiz. Bu tutum, mevcut haberin açıklandığı anın ne kadar önemli olduğunu ve haberin sonucunun yorumlanmasında zamana endeksli değişimlerin önemini artırmaktadır. Bu nedenle veriye hızlı bir şekilde ulaşmak ve ilgili veriyi doğru bir şekilde yorumlamak kritik bir önem taşımaktadır.

Önemli Finansal Varlıklar Bu Verilerden Nasıl Etkilenir!

Yukarıda gerek 1 ay gerekse 1 yıl öncesine ilişkin verilerin EURUSD paritesi 1 dakikalık grafik üzerindeki etkisine değindik. Peki, dünyanın en fazla işlem gören EURUSD paritesi, kritik ABD verilerine göre nasıl bir performans oluşturabilir. Bu sorunun cevabı için 2013 Ocak’tan itibaren ilgili haberlerin sonuçlarının parite üzerindeki 5, 15 ve 30 dakikalık zaman dilimlerinde kaç pip hareket ettiğini aşağıdaki tablodan görebilirsiniz.

88 tane veri (7 yıl + 4 ay) sonucunun EURUSD paritesi üzerindeki etkisini incelediğimizde 5 dakikalık zaman diliminde ortalama 48 pip, 15 dakika içerisinde ortalama 53 pip ve 30 dakika içerisinde ortalama 57 pip hareket ettiğini, 5 ile 30 dakika arasındaki ortalama değerler incelendiğinde önemli bir pip farkının olmadığını ve bu nedenle de özellikle istihdam verilerinin ilk 5 dakika üzerindeki olası etkinin çok daha önemli olduğunu söyleyebiliriz.

Ayrıca her ne kadar ortalama değere göre fiyatlama davranışları tespit edilmeye çalışılsa da genel ortalamadan uzaklaşan yıllık performans göz ardı edilmemelidir. Şuana kadarki süreçte oluşan fiyatlama değişimlerinde 2019 yılı ortalamanın 5 dakika içerisinde 28 olduğu, buna karşın 2018 ve 2017 yıllarında da ortalamalardan uzaklaşıldığı izlenmektedir. Bu tutum, fiyatlama performansının popülaritesinde değişim arz etmesine imkan tanımaktadır. Genel ortalama rakamına en son 2019 yılı Haziran ayında yaklaşıldığı dikkate alındığında, Fed’in son dönemdeki faiz popülaritesinin etkisi olduğunu ancak şuan ki Koronavirüs sebebiyle faiz spekülasyonunun ekstrem bir durum olmadığı müddetçe popüleritesini kaybedebileceğini söyleyebiliriz. (Tablo içerisinde yeşil renkli olanlar genel ortalamanın üzerindeki performans, kırmızı renkli olanlar ise genel ortalamanın altındaki performans olarak dikkate alınabilir)

İlk 5 dakikanın öneminden bahsediyoruz ancak bu düşünce 5 dakikanın sonuna kadar ilgili etkinin devam ettiği anlamına gelmemelidir. Bu konu ile alakalı yapmış olduğumuz araştırmalar neticesinde ilk 1 ve 1,5 dakikanın fiyatlama reaksiyonu için hayati bir önem arz ettiğini söyleyebiliriz. Zaten 1 dakikalık EURUSD grafiğinde de bu etkiye net bir şekilde ulaşmaktayız. Bu istatistiğimizi Bloomberg terminalini kullanarak diğer varlıklara yönelik hassas fiyatlamayı da göstermek istiyoruz.

İlk 1 dakika içerisinde fiyatlama davranışında etkin olan varlıklar;
DOLAR ENDEKSİ, EURUSD, GBPUSD, USDJPY, ONS ALTIN (GOLD), S&P 500, DAX30

İlk 1,5 dakika içerisinde fiyatlama davranışında etkin olan varlıklar;
USDTRY, EURTRY, HAM PETROL (CRUDE OIL), BRENT PETROL (BRENT OIL),

Söz konusu araştırmalarımızda aşağıda yer verdiğimiz tablo, son 1 yıl içerisinde gelen ABD verilerinin 5 dakika (300 saniye) içerisindeki etkisini görmemize katkı sağlayan bir çalışmadır.

Tabloyu incelediğimizde, EURUSD paritesine yönelik ilk 1 dakika içerisinde önemli fiyat değişimi izlenirken 1 – 5 dakika arasındaki yatay görünüm dikkat çekmektedir. Bu tutum ilk 1 dakikanın hatta resim içindeki kesikli çizgilere daha yakından baktığımızda ilk 30 saniyenin ne kadar önemli olduğunu anlamına gelmektedir. Ortalama değerleri incelediğimizde ise özellikle negatif tarafın bir adım daha önde olduğunu görmekteyiz.

Piyasa Beklentisi -21250K

Tarım Dışı İstihdam verisine yönelik piyasa beklentisi -21250K. Bu beklentiye katılanlar içerisinde -8600K minimum, -30000K ise maksimum olarak yerini almıştır. Yani -8600K altında ya da -30000K üzerinde gelecek Tarım Dışı İstihdam verisi sonucu, piyasa tarafından sürpriz olarak değerlendirilebilir.

Geçmiş dönem istatistiklerine baktığımızda, 2013 yılından itibaren Mayıs aylarının ortalaması 210K, bu aylarda açıklanan TDİ verilerinde minimum 160K ve maksimum 288K olarak kaydedilmiştir. Ek olarak 2013 – 2019 yılları arasında Nisan – Mayıs geçişlerini değerlendirdiğimizde de 2016 yılı hariç diğer yıllarda Nisan ayı üzerinde bir Mayıs ayı sonucu izlemekteyiz.

İstatistiki hesaplamaları dikkate aldığımızda, Ceteris Paribus yani diğer koşullar sabit kalması durumunda, -212500K olan piyasa beklentisine paralel bir sonuç ile 1945’li yıllara geri dönme olasığı şaşırtıcı olmayacaktır. Ancak bu zamanlarda istatistiki çalışmaların başarılı olabilme ihtimalinin çok düşük olduğu ve koronavirüs ile birlikte ekonomik aktivitelerde yaşanılan bozulmalar sebebiyle istisnai bir sürecin izlendiği göz ardı edilmemelidir.

Orijinal Makale

Yazar: Kudret Ayyıldır