Piyasayı uzun bir süre için yenmeye çalışan herkes muhtemelen başlığı görünce yüzünü ekşitmiştir. Bunun ne kadar ürkütücü bir görev olduğunun farkındalar. Araştırmalara göre aktif tacirlerin sadece yaklaşık %1'i, en popüler referans endeks olan S&P 500'den daha iyi performans göstermeyi başarabiliyor.
Warren Buffet 2007'de bir Vanguard S&P 500 endeks fonunun 10 yılda bir koruma fonu grubundan daha iyi performans göstereceğine yönelik 1 milyon Dolar'ına bahse girmişti.
Buffet bu bahsi kolay bir şekilde kazandı; koruma fonlarının elde ettiği %2,2'lik net kazanca kıyasla S&P 500 yıllık %7,1'lik net gelir sağladı. Bu da şu soruyu sorduruyor; piyasayı yenmek neden bu kadar zor?
Verimli Piyasa Hipotezi
Bu yatırım teorisine göre piyasa bilinen mevcut tüm bilgiyi yansıttığı için, piyasayı sürekli olarak yenmek imkansızdır. Bu önermeye göre, değerinin alında ya da üstünde olan bir varlık yoktur; her şey tam olması gerektiği seviyede fiyatlandırılmıştır. Sonuç olarak da, ekstra gelir sağlamak için bir alan ya da fırsat yoktur.
Yine de bazıları istikrarlı bir şekilde cazip yatırım fırsatları bulmayı başarıyor, belki de piyasa bir yere kadar verimli olsa da, hatasız değildir. Piyasa varlıkları genel olarak doğru şekilde fiyatlandırıyor, ancak bazen ufak hatalar yapabiliyor. Bu hatalar da ekstra gelir sağlamak için potansiyel bir kapı aralayabilir.
Ancak işin zorluğu burada bitmiyor.
Avantaj Elde Edebilseniz Bile...
Piyasayı yenmek için, diğer katılımcılardan farklı hareket etmelisiniz. Geçmişte bunu yapmanın bir yolu, çoğunluğun gözden kaçırdığı bir bilgiyi farketmekti. Ancak bu, bilginin serbestçe yayıldığı ve Bloomberg Terminal gibi ürünlerin henüz varolmadığı zamanlarda işe yarıyordu.
Bugün ise finans piyasalarındaki rekabet iki cephede hiç olmadığı kadar çetin: ilk olarak, profesyonel yatırımcıların büyük çoğunluğu aynı verilere gerçek zamanlı olarak ulaşabiliyor ve hemen karar verebilen algoritmaları kullanıyor. İkinci olarak ise, Wall Street dünyanın en parlak finans zihinlerinden bazılarına ev sahipliği yapıyor ve her işlem bir alıcıyla satıcıya gerek duyduğu için, herkesi zekayla yenmek o kadar kolay bir iş değil.
Piyasanın Üzerinde Performans Gösteren Hisse Sayısı Çok Düşük
Piyasadan daha iyi performans göstermenin çok zor olmasının bir diğer sebebi de, genel piyasadan iyi performans gösteren hisse sayısının çok az olması. Arizona State University'nin 2017'de gerçekleştirdiği araştırmaya göre 7 yaygın hisseden dördünün hayat boyu alıp tutma getirisi, bir aylık Hazine tahvillerinden daha düşük.
Araştırmaya göre aynı zamanda 1926'dan bu yana listelenmiş şirketlerin en iyi performans gösteren %4'lük kısmı hisse piyasasının tümünün net kazancını üretiyor. Örneğin 2018'de bunlara Advanced Micro Devices (NASDAQ:AMD) (%103), Netflix (NASDAQ:NFLX) (%62), ve Amazon (NASDAQ:AMZN) (%49) dahilken, S&P 500 %-6,5'lik geri dönüş verdi.
Çeşitlendirilmiş bir portföy oluşturmak, yatırımcının piyasayı yenmek için gelirlerini yeteri kadar yükseltecek %4'lük hisselerden birini kaçırma ihtimalini artırır. J. B. Heaton, "Why Indexing Works"te beş hissenin olduğu bir piyasada 4 hissenin %10, bir hissenin %50 getirisi sağlaması durumunda genel piyasa performansının %18 olduğunu ancak iyi hisseye sahip olmayan her portföyün genel piyasa performansının altında kalacağını açıklıyor.
Hissiyat
Piyasanın kendisinden daha iyi performans göstermeyi zorlaştırması, birçok kişinin bunu başaramamasının tek sebebi değil. Sonuçta hepimiz insanız ve insanlar her zaman en mantıklı kararı vermez; duygusal tetiklemelere göre tepkiler verir. Korku ve açgözlülüğün etkileri üzerine geniş çalışmalar yapılmıştır.
Nobel ödüllü Kahenman ve Tversky'nin ortaya koyduğu beklenti teorisine göre, 100 Dolar kaybetmenin yarattığı olumsuz psikolojik etki, 100 Dolar kazanmanın yarattığı olumlu psikolojik etkiden daha güçlü. İnsanlar riskten kaçınır, bu eğilim de yanlık risk/kazanç seçimleri yapmamıza ve bunların kaçınılmaz olarak gelirlerimize negatif bir etki yapmasına yol açar. Aynı şekilde, potansiyel bir kazançtan başka gözü hiçbir şey görmeyen bir risk faktörünü de görmezden gelerek uzun vadedeki olumsuz sonuçlara karşı kendisini savunmasız hale getirir.
Ücretler ve Vergiler
Burada bitmedi. Benjamin Franklin'in dediği gibi, finans piyasalarında ücretler ve vergiler dışında hiçbir şey kesin değildir. Buffett'in ünlü bahsi, gerekli ödemelerin ardından kalan net getiri üzerineydi. Buffett vergi verimliliği yüksek bir ETF seçmişti, koruma fonlarının ve aktif tacirlerin daha yüksek sermaye kazançları ise doğal olarak daha yüksek vergi ödemeleri getiriyor.
İş hacminin yüksekliği masrafları yükseltir ve bu masraflar da birçok yatırımcının piyasayı yenememesinin önemli sebeplerinden biridir. İşlem sermayenizin belirli bir yüzdesi masraflara gider ve siz de piyasanın performansına ulaşabilmek için bu masrafları daha yüksek kazançla telafi etmek zorunda kalırsınız. Ne kadar çok işlem yaparsanız, o kadar işlem ücreti ödersiniz ve sonuç olarak daha fazla gelir elde etmeniz gerekir — ve başta eksta gelir elde etmenin ne kadar zor bir şey olduğunu söylemiştik.
Sonuç
Tüm bunların yatırımcıların üstesinden gelmesi gereken katman katman zorluklar yaratmasıyla birlikte, piyasayı yenmek gerçekten mümkün mü? Warren Buffett ve Peter Lynch — al-tut yatırımcılığının güçlü bir destekçisi — gibi yatırımcılar servetlerini iyi hisseleri seçerek ve piyasası uzun vadede yenerek elde etti, yani piyasayı yenmek mümkün görünüyor. Ancak bu hiçbir zaman kolay olmadı ve şu an her zamankinden çok yetenek, şans, dengeli bir psikoloji ve akıllı muhasebenin güçlü bir kombinasyonunu gerektiriyor. Malesef çoğumuz için, kusurlu insani dünyamızda bu kazandıran kombinasyonu elde etmek çok zor.