Ron Bousso / Amanda Cooper / Shadia Nasralla
LONDRA, 6 Haziran (Reuters) - Avrupa'daki rafineriler, İran'dan aldıkları ham petrolü azaltarak ABD'nin yaptırım uyguladığı bu OPEC üyesinin ihracatının beşte birine kapılarını kapatıyorlar.
Şirket kaynakları ve işlemcilerin verdiği bilgiye göre, her ne kadar Avrupa hükümetleri Washington'u izleyerek Tahran'a yaptırım getirmediyse de, bankalar ile sigorta ve nakliye şirketleri, İran ile ticaret yapmayı zor ve riskli hale getiren Amerikan kısıtlamalarının baskısıyla, İran ile ilişkilerini birer birer koparıyorlar.
ABD Başkanı Donald Trump 4 Mayıs'ta, İran ile büyük devletler arasındaki 2015 tarihli nükleer anlaşmadan çıkma kararını açıkladı ve Tahran'a yeni yaptırımlar getirdi.
Sardunya Adası'nda günlük 300,000 varil kapasiteli Sarroch rafinerisinin işletmecisi Saras SRS.MI şirketinden üst düzey bir kaynak, "ABD'ye karşı duramayız" dedi.
Saras'ın, tanınan 180 günlük süre içinde İran'dan ham petrol ithalatını nasıl sonlandıracağını düşündüğünü söyleyen kaynak, "Şimdilik Amerikan yönetiminin neler yapabileceği belli değil ama uygulamada başımız derde girebilir" dedi.
İran ile Avrupa arasındaki ham petrol ticaretinde meydana gelecek bir düşüş, nükleer anlaşmada imzaları olan Almanya, Fransa ve İngiltere'nin anlaşmayı yaşatma çabalarını zora sokabilir.
Kaynaklar, içlerinde Fransız Total TOTF.PA , İtalya'dan Eni ENI.MI ve Saras, İspanya'dan Repsol REP.MC ve Cepsa ile Yunanistan'dan Hellenic Petroleum'un HEPr.AT da bulunduğu rafinerilerin yaptırımlar hissedilmeye başlar başlamaz İran'dan petrol alımına son vermeye hazırlandığını söylediler.
İran'dan Avrupa'ya gelen petrolün büyük bölümünü ithal bu rafineriler ithal ediyor. Bu miktar, İran'ın tüm petrol ihracatının da beşte biri.
Reuters ve AB istatistik ofisi Eurostat'ın derlediği verilere göre İran'ın yabancı alıcılara sattığı ham petrol son aylarda ortalama olarak günlük 2.5 milyon varile çıkmıştı. İran'ın ihracatının en büyük kısmı Asya'ya gidiyor.
İşlemciler, İran ham petrolünün yerini, ABD'nin yaptırım açıklamasından sonra fiyatı artmış olan Rus Ural petrolünün ve Suudi Arabistan petrolünün alabileceğini söylediler.
İran ile Avrupa arasındaki ham petrol ticareti, İran üzerindeki ağır yaptırımların 2015 yılında kalkmasından sonra büyük ölçüde artmıştı.
Şimdi ise bankalar, sigorta ve deniz nakliyat şirketlerinin İran'dan uzaklaşmasıyla, Avrupa'daki rafinerilerin bu ülkeden petrol almayı kesmekten başka çareleri kalmıyor.
Repsol'den bir kaynak, "Sorun bir tanker ve onu sigortalayacak bir sigorta şirketi bulmada. Şu anda bu hiç de kolay değil" dedi.
Bir kaynak, Hellenic rafinerisinin de, çalıştığı İsviçre bankasının İran'a ödeme işlemlerini durdurması nedeniyle İran'dan ithalatı durdurduğunu söyledi.
İran ham petrolünün Asya'daki müşterilerinin de alımları kısmaları bekleniyor. Konu hakkında bilgi sahibi iki kaynak, dünyanın en büyük rafinaj kompleksi olan Hintli Reliance Industries RELI.NS rafinerisinin, İran'dan petrol alımını durdurmayı düşündüğünü söylediler.
(Haberi çeviren Ayşe Sarıoğlu Redaksiyon Birsen Altaylı)