Haftanın En Önemli Gündemi ECB!
Haftanın en önemli gündem maddesi şüphe yok ki 26 Ekim Perşembe günü yapılacak olan ECB(Avrupa Merkez Bankası) toplantısı olacak. Saat 14:45’de açıklanacak olan Mevduat Hesap Faizi ve Politika Faizi Oranlarında herhangi bir değişikliğe gidilmesi beklenmiyor. Ancak asıl merak edilen konu olan para politikası kararlarına dair açıklamaları ise 15:30’da Başkan Mario Draghi yapacak. Hatırlanacağı gibi 2016’ın son toplantısında 80 Milyar Euro’luk varlık alım programının 2017’in Mart ayından 2017 Aralık Ayına kadar uzatıldığı, Nisan 2017’den itibaren ise varlık alım miktarının 60 Milyar Euro’ya düşürüleceği açıklanmıştı. 27 Nisan’daki toplantıda tam da bu yönde bir karar gördük. Ardından yapılan 8 Haziran, 20 Temmuz ve 7 Eylül toplantılarında faiz oranlarına dokunulmazken, varlık alım programıyla alakalı olarak ise finansal koşulların kötüye gitmesi halinde yeniden programın boyutu ve süresinin artırılabileceğine vurgu yapılmıştı. Yine geçtiğimiz ay ajanslara düşen haberlerde ise Ekim toplantısında karar almak için bazı politika yapıcıların tereddüt içerisinde oldukları ve konuyu Aralık ayında tartışmanın daha uygun olacağı görüşünü taşıdıklarına değinilmişti. En başından beri varlık alım programına çok sıcak bakmayan ve bunu Anayasa mahkemesine kadar götüren(varlık alımlarının durdurulması talebi mahkemece reddedildi) Almanya gibi kuzey ülkelerinin yer aldığı şahin kanadın karşısındaki genellikle mali yapısı zayıf ülkelerin oluşturduğu güvercin grup ise varlık alımlarının miktarı azaltılarak devam ettirilmesinden yana. Zira bu konuda geçtiğimiz hafta ajanslara düşen haberlerde 2018 Eylül ayına kadar 30 milyar Euro’luk varlık alımlarının yapılmasının da seçenekler arasında olduğuna değinilmişti. Yine geçtiğimiz hafta konuşan Başkan Draghi: enflasyondaki zayıflığın geçici olduğuna ve hedeflere ulaşılacağına inandığına vurgu yaparken, para politikasının genişlemeci olduğu ortamın reformları hayata geçirmek için bir fırsat penceresi sunduğunu söylemişti. Tüm bu gelişmeler ışığında bu haftaki ECB toplantısında faizler ve politika değişikliği konusunda bir adım atılıp atılmayacağı merakla beklenirken, en ufak ipuçlarının dahi Euro varlıkları üzerindeki volatiliteyi artırabileceğini gözden kaçırmamakta fayda var.
Yurtiçinde TCMB Kararları Bekleniyor!
Yurtiçi tarafta en önemli ekonomik veriler de yine Perşembe günü TCMB/PPK(Para Politikası Kurulu) toplantısı sonrası açıklanacak olan faiz kararları olacak. Faiz koridorunun alt bantı olarak bilinen gecelik borç alma faizi en son Ocak 2015’te yüzde 7.50’den, yüzde 7.25’e indirilirken, koridorun üst bantını temsil eden gecelik borç verme oranı ise en son bu yılın ilk toplantısında(Ocak 2017) yüzde 8.50’den, yüzde 9.25’e çıkartılmıştı. Faiz oranlarının en önemlisi olarak bilinen bir hafta vadeli repo faiz oranı(politika faizi)’nda ise en son değişiklik 2016’nın Kasım ayında yapılmış ve yüzde 7.50 olan oran 50 baz puan artırılarak yüzde 8.00’e getirilmişti. Eski Başkan Erdem Başçı zamanında sadeleştirme hedefiyle yola çıkılan politikalar Murat Çetinkaya döneminde biraz yurtiçi sistematik risklerin, biraz da FED politikalarının da etkisiyle başarılı olamamış, gerek zorunluluklardan kaynaklanan nedenler gerekse hareket kabiliyeti kazanmak için bambaşka bir anlayışa yönelmişti. Öyle ki 16:00-17:00 saatleri arasında bankalara kullandırılan ve Geç Likidite Penceresi(LON) adıyla bilinen gecelik borç verme faizi 2016 Eylül ayında yüzde 9.75’e kadar düşürülmüşken, 2017 Nisan’a kadar kademeli artırılarak yüzde 12.25’e çekilmiş ve zaman zaman repo ihaleleri açılmayarak bankaların bu faiz oranından borçlanması teşvik(!) edilmişti. Halen bu uygulamanın aktif olarak kullanılması yani bir nevi haftalık borç verme faiz oranı yerine GLP’nin politika faizi görevini üstlenmiş olması bankaların da reel sektör ve bireysel kredilerine olumsuz yansımakta, bu nedenle zaman zaman eleştiriler almakta. Perşembe günü her hangi bir faiz oranında değişiklik beklenmiyor. Ancak sürpriz bir karar verilmesi halinde kurlarda bunun sert etkilerinin de görülebileceğini belirtelim.
EURUSD
Paritenin geçen haftayı hafif satıcılı bir seyirle tamamladığını gördük. İspanya'daki karışıklığın devam ettiğini görüyoruz. Bağımsızlık kararından vazgeçmelerini isteyen İspanya hükümetinin, Katalonya yerel yönetimine tanıdığı süre perşembe günü doldu. Merkezi yönetim buna karşılık Cumartesi günü 155. maddeyi harekete geçirerek Katalonya’nın özerkliğini askıya almak için Bakanlar Kurulu’nun topladı ve bu yönde karar alındı. Katalonya Başkanı Puigdemont ise yaptığı açıklamada böyle bir durumda 10 Ekim’de askıya aldıkları bağımsızlık ilanını kendi meclislerinde oylayacaklarını söyledi. Euro Bölgesi'nde açıklanan Eylül ayı TÜFE, yüzde 0.4 ile önceki ayın üzerindeydi. Senelik veri ise Ağustos'ta olduğu gibi yüzde 1.5 düzeyinde gerçekleşti. ABD’de açıklanan haftalık işsizlik maaşı başvuruları ve devam eden işsizlik hakları son 44 yılın en düşük seviyesine gerilerken, Philadelphia FED imalat endeksi de son 5 ayın en yükseğindeydi. Başkan Donald Trump, yakında bir sonraki Fed başkanını seçeceğini söylerken 2018 bütçe tasarısının senatodan geçmesiyle vergi reformu için elinin güçlendiği görüldü. Paritenin gündemi bir süre sonra ABD’de belirlenecek olan FED Başkanı’nın ve Euro bölgesinde gerçekleşecek toplantının sonunda alınacak kararlar üzerinde olacaktır zira bu hafta içinde ECB toplantısı yapılacak ve faiz kararı ile varlık alım programı üzerine kararlar açıklanacak. Bunun dışında ABD'de üçüncü çeyrek büyüme rakamlarının da paritenin üzerinde etkisi olabilir. Teknik olarak aşağı yönlü hareketlerin devamında 1.1760-1.1685-1.1650 destekleri üzerinde durulabilir. Olası alıcılı seyir halinde ise 1.1800 seviyesinin üzerinde kalıcılık sağlanması gerekebilir. Bu durumda 1.1835-1.1870-1.1935 dirençleri takip edilebilir.
USDTRY
Haftaya ABD-Türkiye vize krizi, Suriye ve Irak’taki jeopolitik risklerin gölgesinde başladığımız kur tarafında bu konularda gelen açıklamalar fiyatlanmakla birlikte zaman zaman ise ekonomik veriler ve Dolar Endeksi(DXY)’nin etkileri görüldü. Hafta içinde yurtiçinde açıklanan verilerden Temmuz ayı (Haziran-Temmuz-Ağustos çeyreklik) işsizlik oranı yüzde 10.7 ile son 4 dönemin en yükseğinde açıklandı. Verinin geçtiğimiz ay ki gerçekleşmesi ise yüzde 10.2 düzeyindeydi. Hafta başında açıklanan diğer önemli veri olan merkezi yönetim bütçesi’yle alakalı olarak da Maliye Bakanlığı’nda açıklamalar geldi. Buna göre Eylül ayında bütçe gelirleri 48 milyar TL düzeyindeyken, bütçe giderleri ise 54,4 Milyar düzeyinde gerçekleşti. Bu sonuçla Eylül ayının bütçe dengesinde 6 Milyar 400 Milyon TL, Ocak-Eylül döneminin bütçe dengesinde ise 31 Milyar 613 Milyon TL açık verilmiş oldu. İlk 9 ayın detaylarına baktığımızda bütçe gelirlerinin 456 Milyar 608 Milyon TL, bütçe giderlerinin ise 488 Milyar 221 Milyon TL düzeyinde olduğunu gördük. Hatırlayacak olursak önceki ay açıklanan Ağustos ayının bütçe dengesinde ise 870 Milyon TL’lik açık verilmişti. ABD tarafından gelen önemli verilerden Newyork FED tarafından açıklanan “Empire State İmalat Endeksi”nde 20.70’lik beklenti üzerinde 30.20 ile 2010 Nisan ayından bu yana en yüksek düzeyde gerçekleşme görülürken, ithal mallarına yapılan zamları gösteren ve enflasyona etkisi olan önemli verilerden ithalat fiyat endeksi yüzde 0.5’lik beklenti üzerinde yüzde 0.7 ile son 16 ayın en yükseğinde geldi. İhracat mallarına yapılan zammı gösteren ihracat fiyat endeksinde de yüzde 0.4’lük beklenti üzerinde yüzde 0.8 ile son 15 ayın en yüksek gerçekleşmesi görüldü. Eylül ayı sanayi üretimi beklentiler dahilinde yüzde 0.3 artış gösterirken, bir önceki ayın(Ağustos) verisi ise -%0.9'dan, -%0.7'ye revize edildi. Sanayi sektörünün 13 alt kolunu temsil eden imalat üretimi de Eylül'de beklenti seviyesi olan yüzde 0.1’lik büyüme gösterirken, bu verinin de geçtiğimiz ay datası -%0.3'ten, -%0.2'ye revize oldu. Konuyla ilgili FED’ten yapılan açıklamada ise kasırgaların sanayi üretimi artışını Eylül’de 0.25 puan azalttığı belirtildi. Haftalık işsizlik maaşı başvuruları 222 Bin ile, 240 Bin’lik beklenti ve 244 Bin’lik önceki hafta gerçekleşmesinin altında geldi. Böylece veride 1973’den bu yana en düşük gerçekleşme görülmüş oldu. Devam eden işsizlik maaşı başvuruları da 1 Milyon 888 Bin ile, 1 Milyon 900 Bin’lik beklenti ve 1 Milyon 904 binlik önceki hafta gerçekleşmesi altında açıklanırken, bu veride de son 44 yılın en iyi gerçekleşmesine şahit olduk. Philadelphia FED İmalat Endeksi ise 27.9 ile, 22.0’lik beklenti ve 23.8’lik bir önceki ay gerçekleşmesinin üzerinde, son 5 ayın zirvesindeydi. Kasırgaların etkisiyle haftanın tek olumsuz verileri ise Eylül ayı inşaat ruhsatları ve konut başlangıçlarıydı. İnşaat ruhsatları yüzde 4.5’luk azalışla 1 Milyon 215 bin düzeyinde gelirken, aynı dönemin konut başlangıçları da yüzde 4.7’lik daralmayla 1 milyon 180 Bin’lik beklenti altında 1 Milyon 127 bin düzeyindeydi. Öte yandan Cuma günü ABD’nin 2018 yılı için 4 Trilyon Dolar olarak belirlenen bütçesinin kabul edilmiş olması Başkan Trump’ın yapmayı düşündüğü yeni vergi reformunun da kabul edileceği şeklinde algıya neden olarak küresel Dolar güçlenmesine neden oldu. Bu hafta ise yurtiçi taraftan en önemli veriler Perşembe günü TCMB tarafından açıklanacak olan faiz kararları olacakken, ABD tarafından ise Çarşamba günü Dayanıklı Mal Siparişleri ve Yeni Konut Satışlarını, Cuma günü ise 3.çeyrek flaş(ilk okuma) GSYİH değişimi(Büyüme/küçülme) verileri takip edilecek. Yine sistematik risk unsurları olarak gerilen ABD-Türkiye ilişkileri, Suriye’de devam eden askeri operasyonlarımız ve Kuzey Irak meselesi de takip edilmeli. Bu bağlamda haftaya alıcılı seyirle başlayan kurda teknik olarak 3.7000 üzeri kalıcılıklarda ilk etapta 3.7120, 3.7250 ve 3.7335 dirençleri takip edilebilir. 3.7000 altı geri çekilmelerde izlenebilecek ilk destekler ise 3.6850, 3.6700 ve 3.6625 seviyelerinde bulunmakta.
İngiltere'de gündem Brexit'ti. İngiltere Başbakanı Theresa May, önce Brexit müzakerelerinde yaşanan tıkanıklığın aşılması için AB Komisyonu Başkanı Juncker ve AB Komisyonu'nun Brexit müzakere şefi Michael Barnier ile Brüksel’de görüştü. Ardından hafta içinde gerçekleşen Avrupa Liderler Zirvesinde açıklamalarda bulunan May, daha önce İtalya’nın Floransa kentinde yaptığı konuşmaya atıfta bulunarak, ortaya koydukları cesur vizyonda ilerlemek için önümüzdeki haftalarda daha iyi çalışacaklarını söyledi. Ayrıca bütçe planı hakkında endişeye gerek olmadığını AB’ye ilettiğini belirtti. Konu hakkında konuşan Almanya Başbakanı Merkel, Brexit meselesinde cesaret verici bir ilerleme olmasına karşın ikinci aşamaya geçmek için yeterli düzeyde yol katedilmediğini vurgularken Fransa Cumhurbaşkanı Macron ise mali uzlaşmanın önemli olduğunu, Brexit faturasında rakam belirtmenin Michel Barnier’in işi olduğunu kaydetti. Veri akışında İngiltere’de Tüketici Fiyat Endeksi(TÜFE) aylık bazda yüzde 0.3'lük beklenti düzeyinde gelirken, yıllık bazda ise yüzde 3.1'lik beklenti altında yüzde 3.0'lük gerçekleşme görüldü. Bunun dışında BOE(İngiltere Merkez Bankası) Başkanı Carney, faiz artışının gelecek aylarda mümkün olabileceğine yönelik açıklamalarda bulundu. ABD tarafında ise Eylül ayı konut başlangıçları Harvey ve Irma kasırgalarının etkisiyle sert bir düşüş sergileyerek yüzde 4.7 azalışla 1.127 milyon olarak açıklandı. Bu rakam yılın en düşük seviyesi olarak kayıtlara geçerken diğer bir veri akışında da ABD inşaat izinleri Eylül ayında 1.215 milyon ile 1.245 milyonluk beklentilerin altında kaldı. Doların, yeni Fed başkanını fiyatlıyor olması, Senato'dan 4 trilyon Dolarlık bütçe tasarısının geçip vergi reformunun önünün açılması ile birlikte Dolar endeksinin değer kazandığı görüldü. Bu hafta hem ABD, hem de İngiltere tarafında üçüncü çeyrek büyüme verisi açıklanacakken, verilerin hareketliliğe neden olabileceğini belirtmekte fayda var. Teknik olarak satıcılı seyrin devamında 1.3150-1.3100-1.3020 destekleri takip edilebilir. Yukarı yönlü hareketlerde de 1.3250-1.3300-1.3360 dirençleri hedeflenebilir.
BRENT
13 Ekim Cuma akşamı ABD Başkanı Donald Trump’ın, İran ile 2015 yılında 5+1 ülkeleri(Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin Daimi üyeleri; ABD, Rusya, Çin, Birleşik Krallık ve Fransa’ya, Almanya’nın ilave edilmesiyle ortaya çıkan denetleme kurulu) nezaretinde imzalanan nükleer anlaşmanın iptal edilebileceğine yönelik yapmış olduğu açıklamanın yanı sıra, Atlantik Okyanusu’nda etkisi hissedilmeye başlanan Ophelia Kasırgası’nın petrol sondajlarını etkileyeceği beklentisiyle emtiada geçen hafta açılışında yukarı yönlü GAP görüldü. Diğer yandan ise Irak’ın Kerkük bölgesinde merkezi yönetim ile bölgesel yönetim askerleri arasında kurulan sıcak temas da Irak petrolünün geleceği hakkında soru işaretlerini beraberinde getirmekle beraber, fiyatlar üzerinde hafta boyunca etkili oldu. ABD Enerji Bilgi İdaresi(EIA)’nden gelen açıklamada ise ülkenin ham petrol üretiminin gelecek sene artmaya devam ederek, rekor seviyeye ulaşmasının beklendiği duyuruldu. 2018 yılında günlük ortalama 9 Milyon 900 Bin varile yükselmesi beklenen üretim miktarında hedeflenen düzeye ulaşılması halinde 1970 yılında yakalanan günlük ortalama 9 Milyon 600 Bin’lik tarihi yüksek seviye de geride bırakılmış olacak. Hatırlayacak olursak 2016’da ABD’nin günlük ortalama üretim miktarı düşük petrol fiyatları nedeniyle 8 Milyon 800 Bin varil düzeyinde kalmıştı. Bu senenin üretim düzeyiyse şuan için yaklaşık olarak 9 Milyon 400 Bin varil/gün düzeyinde bulunmakta. Amerikan Petrol Enstitüsü(API) tarafından açıklanan haftalık ham petrol stokları 7 milyon 130 Bin varillik azalma ile son 9 haftanın en düşük seviyesinde geldi. ABD Enerji Bilgi İdaresi (EIA), ham petrol stoklarının geçen hafta 5,7 milyon varil azalışla 456,5 milyon varile gerilediğini açıkladı. Böylece, ABD'nin ticari ham petrol stokları 4 hafta üst üste düşüş kaydetti. Öte yandan OPEC kaynaklarına göre piyasa performansı 30 Kasım’daki OPEC toplantısında iyi duruma gelmezse, petrol kısıntısı kararını 2018’in başına kadar erteleyebileceği belirtildi. Fransız petrol şirketi Total'ın CEO'su Patrick Pouyanne, OPEC ve diğer önde gelen petrol üreticisi ülkelerin global arz kısıntısı anlaşmasının uzatılması üzerinde uzlaşmaya varmalarının muhtemel olduğunu söyledi. Haftanın son işlem gününde ise ABD’de açıklanan Baker Hudges sondaj kule sayıları 736 adet ile son 20 haftanın en düşüğünde geldi. Geçtiğimiz hafta 743 olarak açıklanan veride böylece ard arda 3 haftadır azalış görülmüş oldu. CFTC(Emtia vadeli işlem sözleşmeleri ticaret komisyonu) tarafından açıklanan 16-20 Ekim 2017 tarihlerini kapsayan ham petrol net spekülatif pozisyonları ise traderların 429 Bin 500 adet net alım pozisyonunda olduklarına işaret etti. Bu verinin geçtiğimiz haftaki(9-13 Ekim) gerçekleşmesi ise 417 Bin 100 adet net alım pozisyonunu göstermekteydi. Irak Merkezi Hükümeti’nin uyarısına rağmen Perşembe günü Rus petrol şirketi Rosneft’in, Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi’nin kontrolündeki petrol boru hatlarının yüzde 60’ını kontrolü altına alacağı haberleri ajanslara düşmüştü. Yine Cuma günü ise ABD petrol şirketlerinden Chevron’un bölgedeki gelişmeleri izlediği ve koşulların uygun olması halinde Kuzey Irak’ta ara verdikleri petrol arama operasyonlarına devam edeceği bildirildi. Cumartesi günü ise Suudi Arabistan ve Irak merkezi hükümeti arasında yapılan görüşmelerden yakın işbirliği halinde olunması kararı çıkarken, bu hafta ise yine açıklanacak ekonomik verilerin yanı sıra önemli petrol üreticisi ülkelerden gelebilecek açıklamaları dikkatle takip edeceğiz. Bu bağlamda hafta başında(Pazartesi-Salı) Dubai’de yapılacak olan petrol ürünleri konferansı önemli olacak. Yine ABD-İran, Irak-IKBY ve ABD-Kuzey Kore üçgenindeki gelişmeleri ve geçtiğimiz hafta başlayıp bu hafta Salı günü sona erecek olan Çin Komünist Partisi Kongresi’nden çıkacak sonuçları da izlemek yatırımcılar açısından faydalı olacaktır. Teknik olarak emtiada; 57.30 üzeri kalıcılıklar alım pozisyonlarını destekleyebilir. Bu durumda önemli dirençler olarak 58.40 ve 59.60 seviyeleri takip edilebilir. Aşağı tarafta ise 56.95-56.60 destekleri önemli olup, 56.60 altı kalıcılıklarda satış baskısı oluşabileceği görüşündeyiz.
ALTIN
Küresel risklerde normalleşme ve beklentileri karşılayan ABD verileri değerli metalin hafta içindeki aşağı yönlü hareketlerini hızlandırdı. Trump, Fed başkanlığı için değerlendirdiği beş aday ile yaptığı görüşmeleri tamamladı. Kaynaklara bakılırsa FED başkan adaylığı için Jerome Powell ve John Taylor isimlerinin ön plana çıktığı görüldü. Trump, mevcut istikrarın bozulmaması adına da Yellen kozunu cebinde bulunduruyor. Eski FED Başkanı Ben Bernanke de Yellen’in devam etmesini desteklediğini belirtti. Trump'ın Fed başkanlığı için seçeceği ismi 3 Kasım'da başlayacak Asya gezisi öncesi açıklaması bekleniyor. Jeopolitik risklere bakacak olursak ABD ve Kuzey Kore yetkililerinin Moskova’da görüşecekleri iddiası konunun diplomasi ile çözülebilecek gibi yorumlanmasına ve küresel risk iştahının artmasına neden olduğunu söyleyebiliriz. Öte yandan ABD Senatosu, 2018 mali yılı için hazırlanan 4 trilyon Dolarlık bütçe tasarısını 49'a karşı 51 oyla onayladı. Tasarının Senatodan geçmesi, vergi reformunun önündeki engellerin önemli bir bölümünü ortadan kaldırdı ve bu durum ABD 10 yıllık tahvil faizlerine çok olumlu yansıyarak 2.38'e kadar yükselmesine ve ons altının yukarı yönlü hareketinin baskılanmasına neden oldu. Önümüzdeki hafta veri akışındaki en önemli gelişme ABD'de açıklanacak üçüncü çeyrek büyüme rakamları olacakken, ayrıca Eylül ayı dayanıklı mal siparişleri, yeni konut satışları verileri de takip edilecek. Teknik olarak 1278-1282 direnç bölgesinin aşılması halinde 1288-1292-1305 dirençleri izlenebilir. 1273 desteği aşağısında kalıcılık sağlanması durumunda ise 1270-1263-1257 desteklerini takip ediyor olacağız.
