Rusya'nın OPEC ile oynadığı kedi fare oyununu nihayet sonlandırmasıyla birlikte petrol üreticileri birliği üretimde günlük bir milyon varilden fazla kesinti yapılacağını açıklayarak haftaya piyasayı yaratılan şokla bir toparlanmaya sokmayı umuyor.
OPEC'in getirdiği kesinti miktarı ne kadar olursa olsun, korona virüsün olumsuz etkileri küresel ekonomiye zarar vermeye devam ettiği sürece kartel uzun bir süre varil başına 50 Dolar ya da daha altına katlanmak zorunda kalabilir.
Brent ve ABD ham petrol vadeli işlemlerinin yıl başından bu yana yaklaşık %25 değer kaybettiği ve 2016'dan bu yana en kötü haftalarına doğru ilerlediği bu dönemde, Rusya sessizliğini bozarak üretim kesintileri konusunda OPEC'le işbirliği yapmaya devam etmek istediğini açıkladı.
OPEC Genel Sekreteri Mohammed Barkindo ayrıca OPEC+ ittifakında "piyasadaki mevcut hiper dalgalılığı azaltmak için ortak bir girişim için fikir birliğini oluşturmak amacıyla yenilenmiş bir mutabakat" olduğunu belirtti.
Financial Times'a göre ise Suudiler OPEC+ üyelerini — tabi ki özellikle de Rusya'yı — toplamda günlük ek bir milyon varil kesintiye ikna etmeye çalışıyor. Detaylar muhtemelen 6 Mart'ta Viyana'da gerçekleştirilecek toplantıda belirlenecek olsa da, kesintinin önceden önerilen günlük 600.000 varilden "çok daha yüksek" olacağı kesin.
Ancak Problemin Kaynağı Arz Fazlalığı Değil, Talep
İşin gerçeği, OPEC bu konuyu da diğer her arz fazlalığı krizi gibi ele alıyor ve kesintilerle işin içinden çıkmaya çalışıyor. Bu, kartel için standart bir savunma mekanizması — hatta bildiği, mantıklı olarak kullanabildiği ve 60 yıllık tarihinde işe yarayan tek şey.
Üretime kısıtlama getirmek OPEC için piyasayı makul bir seviyeye getirmek için muhtemelen yine işe yarayacak bir strateji. Ancak bu kartelin istediği kadar kısa sürede gerçekleşemeyebilir.
Hatta OPEC petrol fiyatlarının 40-50 Dolar aralığında kalacağı uzun bir süre geçirmek zorunda kalabilir. Çünkü bu bir talep krizi — ABD'nin kaya petrolü üretimindeki patlama yüzünden piyasanın geçtiğimiz altı yılda yaşadığı tipik arz fazlalığı krizlerinden farklı.
Kötü durumda olan ABD hisse piyasasının günler ya da haftalar içinde bir ayı piyasasına dönüşme ihtimali de petrol için sorunu derinleştiriyor. Petrol ve hisseler arasındaki korelasyon inkar edilemez. Wall Street'teki sürekli çöküş ham petrolde uzun pozisyonda olanlar için korkunç bir manzara yaratıyor. ABD'de Kasım ayında gerçekleşecek seçimlere kadar hisselerin sürekli olarak yeni rekorlar kıracağına oynayanlar ise özellikle risk altında.
Petroldeki mevcut durumu daha iyi anlamak için — ve piyasanın toparlanma şansının ne kadar gerçekçi olduğunu görmek için — Aralık 2018'e geri dönelim. Trump'ın Tahran'a yönelik ambargoya karşı beklenmedik bir şekilde verdiği — ve piyasanın İran petrolüyle boğulmasına neden olan — izinler yüzünden yine bir arz fazlalığıyla karşı karşıya kalan OPEC+ 7 Aralık'ta günlük 1,2 milyon varillik üretim kesintisi yapılacağını açıklamıştı.
Ancak beklenen toparlanma 2018 Noel'inden sonra — neredeyse 3 hafta sonra — gerçekleşti. WTI yine de Aralık 2018'i yaklaşık %11 kayıpla tamamladı ki, bu da S&P 500'ün o ay yaşadığı %9'luk düşüşten çok uzak değil. Bu noktadan itibaren ABD ham petrolü ve Wall Street'in en popüler hisseleri 2019 boyunca senkronize bir düzende hareket etti.
Petrol-Wall Street Korelasyonu Küçümsenemez
O dönemde petrol ve hisse arasındaki uyum geçerliyse, şimdi de ikisinin aynı anda çökmesi bir sürpriz olamaz. OANDA analisti Jeffrey Halley'in Cuma günkü yorum yazısında dikkat çektiği gibi virüsün piyasada yol açtığı kaos hisselerden tahvillere, hatta dolara kadar her şeyi vurdu. Hiçbir alanın güvende olmadığını ve durumun iyileşmeden önce daha da kötüleşeceğini gösterdi.
Aralık 2018 petrol-hisseler ilişkisi modeli aynı zamanda petrol fiyatlarını bekleyen muhtemel çıkmaza yönelik de bir fikir veriyor.
O dönemde teknoloji devi Apple (NASDAQ:AAPL), alkollü içecek üreticisi Constellation Brands (NYSE:STZ) ve yapı firması Lennar (NYSE:LEN) gibi isimlerin hepsi, ekonomik belirsizliklerden dolayı çeyreklik gelir tahminlerine ulaşamayacaklarını söyleyerek kâr uyarılarında bulunmuştu.
Şimdi de benzer şekilde Apple (NASDAQ:AAPL) ikinci çeyrek tahminlerine ulaşmayı beklemediğini söylüyor; Microsoft (NASDAQ:NASDAQ:MSFT) mali üçüncü çeyrek beklentilerinin altında kalabileceğine dair uyarıda bulunuyor; ve Nike Inc (NYSE:NKE) Çin'deki mağazalarının yaklaşık yarısını kapattığını ve kalan yarısının da normalin çok altında trafik aldığını açıklıyor.
Hisse piyasası ve petrole ekonomik teşvikler, özellikle de faiz oranlarında bir indirim yardımcı olabilir mi?
Moody's Analytics'in Perşembe günkü yazısına göre olabilir de, olmayabilir de.
Derecelendirme kuruluşu, üst üste 11 yıllık büyüme rekoruna doğru giden ABD ekonomisinin korona virüs sebebiyle ciddi bir tehdit altında olduğuna dair işaretler olması durumunda FED'in Aralık ayında sonlandırdığı gevşeme döngüsünü yeniden başlatmak zorunda kalabileceğini belirtti. Merkez bankasının Mart ayındaki politika toplantısında yarım baz puanlık bir faiz indirimi açıklayabileceğine dair spekülasyonlar bu hafta giderek yükseldi.
Faiz İndirimleri Yardımcı Olabilir Ancak Tek Başına Yeterli Olmaz
Ancak Moody's Analytics virüsün yarattığı belirsizlik yüzünden FED'in faiz indirimlerinin piyasaların istikrar kazanması için yeterli olamayabileceğini ekledi.,
Kuruluş ABD ekonomisinin ilk çeyrekte virüs kaynaklı %0,6'lık düşüşle birlikte yıllık %1,3 oranında büyümesini beklediğini açıkladı. 2020 geneli büyüme ise %0,2'lik düşüşle %1,7 olarak görüldü.
Kuruluş beklenti arkasındaki düşünceyi şöyle detaylandırdı:
"Virüsün Çin içinde sınırlı kalacağına dair nihai varsayımımızın iyimser kaldığı ortaya çıktı ve dünya çapında bir salgın ihtimali giderek artıyor. Salgın riskini daha önce %20 olarak belirlemiştik, ancak şimdi bunu %40'a çıkardık. Yaşanacak muhtemel bir salgın, yılın ilk yarısında ABD'de ve küresel çapta bir resesyona yol açacak. Ekonomi virüsün ortaya çıkışı öncesinde de zaten kırılgandı ve beklenmedik bir gelişmeye hazır değildi. COVID-19 ise hiç beklenmeyen ve hazır olunmayan bir gelişme."
ABD'deki büyümenin %70'ini oluşturan tüketici hissiyatının çöküşe geçmesi ise petrolü çok daha zorlayacak. Perakende satışlardaki ya da alışverişlerdeki yavaşlamayı unutun. Salgın endişeleri yüzünden film izlemeye, yemeğe gitmemek ya da seyahat planlarını iptal etmek gibi basit davranışsal değişiklikler ekonomide ciddi bir etki yaratabilir ve OPEC'in yapacağı arz kesintileri petrol için durumu kolayca toparlayamaz.
New York Times köşe yazarı Tom Friedman:
"Bu küresel bir kriz ve krizin gerçek boyutunu henüz görmedik. Virüsün tüm dünyaya yayılma ihtimali sebebiyle bir dünya savaşı dışında ömrümüzde gördüğümüz diğer hiçbir krize benzemeyebilir."