Petrol tacirleri her şeyin nasıl buraya geldiğini anlamaya çalışıyor. Suudi Arabistan ve BAE'nin körfezdeki tankerlerine yönelik saldırı haberlerinin ham petrol fiyatlarını Avrupa seansında uçuşa geçirmesiyle birlikte Pazartesi günü birkaç saatliğine de olsa dünya kendilerine aitmiş gibi hissettiler. Ardından Çin'in ABD'nin yeni gümrük vergilerine karşı misillemesiyle beraber piyasa benzer bir hareketle New York seansında tam terse yöneldi.
Tacirler Pazartesi günü yaşananların önemini anlamak için bu tersine dönmeleri ve arkalarındaki faktörleri incelemeye devam ederken, üç şey kesin gibi görünüyor:
1. Ticaret Savaşı "Arz Sıkışıklığı" Kadar Önemli Hale Geliyor
ABD-Çin ticaret savaşı ve bu savaşın küresel ekonomiyle enerji talebinde yaratacağı potansiyel sıkıntılar, petrol piyasasında OPEC'in üretim kesintisi ve diğer yerlerdeki mecburi kesintiler kadar önemli bir faktör olmaya başladı.
Özellikle Çin'in ABD Başkanı Donald Trump'ın gümrük vergilerine karşılık vermemelerine yönelik uyarılarını görmezden gelerek ABD'nin donmuş sebze sıvılaştırılmış doğalgaz gibi çeşitli mallarına uyguladığı gümrük vergilerini artırmasıyla bu çok daha doğru bir hale geldi.
İki ülke de şimdi birbirlerinin mallarına %25'e kadar gümrük vergisi uyguluyor; ABD 500 milyar Dolar'dan fazla Çin malını hedef alırken, Çin yaklaşık 60 milyar Dolar'lık ABD malından vergi alıyor.
Trump yönetimi ve Çin lideri Jinping hükümeti haftalar, hatta günler içinde sonuçlanabilecek bir ticaret anlaşması spekülasyonlarından bu yana, bir yıl öncesinden daha uzaklaşmış bir halde görünüyor ancak ABD'li müzakereciler ikili görüşmelerde ilerleme kaydedildiğinde ve bir çözüme ulaşılacağından emin olduklarında ısrarcı.
2. İran'ı Petrol Piyasasının Kötü Adamı Yapmaya Yeterli Kanıt Yok
ABD ve müttefiklerinin İran'ı maruz kaldığı petrol ambargosuna misilleme olarak küresel petrol ticaretini yok etmeye hazır bir "öcü" olarak gösterebilmek için daha iyi kanıtlara ihtiyacı var.
ABD, Suudi Arabistan ve BAE'nin Hürmüz Boğazı'na ne yapabileceklerine yönelik açıklamalarına İranlılar'da kendi negatif retoriklerini ekleme konusunda suçlu olsa da, sözde "sabotajlarda" rol oynadıklarına dair geniş imalara rağmen Pazar günü Suudi tankerlerine yapılan saldırının arkasında olduklarına dair bir kanıt henüz yok.
Pazar günü BAE kıyısında gerçekleşen saldırıda iki Suudi petrol tankerinin ağır hasar aldığı belirtiliyor. Bundan ayrı olarak, BAE dışişleri bakanlığı Pazar günü dört ayrı yük gemisine de saldırı gerçekleştirildiğini açıkladı. Tüm bunlar ABD'nin İran'la yükselen tansiyonu gerekçe göstererek geçen hafta bölgeye bir uçak gemisi, bombardıman uçakları ve savunma füzeleri yerleştirmesinin ardından gerçekleşti.
Tankerlere yapılan saldırının haberlerinin gelmesinin ardından ham petrol fiyatları Pazartesi günü yaklaşık %3 yükseldi. Ancak kimsenin saldırıyı üstlenmemesiyle (ve saldırıların arkasında kimlerin olduğunu belirleyebilecek detayların ortaya çıkmamasıyla) birlikte piyasa hikayeyi hızlıca geçti ve dikkatini Çin'in ABD mallarına uygulayacağı yeni gümrük vergileri sebebiyle düşüşe geçen hisse piyasasına çevirdi.
Tahran da krize uygun bir tepki göstererek bağımsız bir araştırma komisyonunun kurulmasını talep etti.
Bir gün önce Reuters, İran'ın batıyla yaptığı ve Başkan Trump'ın tanımamakta ısrar ettiği 2015 nükleer anlaşmasının şartlarını yerine getirmeye devam etmek için günde en az 1,5 milyon varil petrol (ABD ambargosu altında Mayıs'ta beklenen seviyenin üç katı) ihraç etme izni istediğini yazmıştı.
New York bazlı enerji koruma fonu Again Capital kurucu ortağı John Kilduff:
"Gösterdikleri tepkinin normalden farklı bir şekilde çok saygın ve sakin olması sebebiyle İran'ı petrol piyasasının kötü adamı olarak göstermek çok zor olacak."
3. Fiyatlar Yeni Bir Sallantı Dönemine Girebilir
Petrol fiyatları ilk çeyreğin güçlü yükselişinden çıkarak 2019'un yeni bir dalgalanma dönemine giriyor olabilir.
Bunun sebebi yaz döneminde talepte gerçekleşecek dönemsel sıçramayı ABD ham petrol üretiminde bir artışın takip etmesi ve yılın geri kalanında stokların yükselmesi ihtimali.
Pazartesi günkü sallantıda West Texas Intermediate vadeli işlemlerinin gün içi dip ve tepesinde varil başına 2,66 Dolar kadar fark oluştu.
2 Mayıs'taki varil başına 2,73 Dolar'lık hareketin ardından bu ABD ham petrol benchmarkının son iki haftada bir seansta 3 Dolar'a yakın dalgalanma yaşadığı ikinci gün oldu.
Salı günü aylık raporunu yayınlayacak olan OPEC'in üretim kesintilerini devam ettirmek için güçlü bir argüman ortaya koyması bekleniyor; grubun lideri Suudi Arabistan kıştan bu yana elde etmek için çok uğraştığı yüksek petrol fiyatlarını kaybetmeye niyetli değil.
Ancak ABD-Çin ticaret savaşında bir çözüme ulaşılmadan yılın ikinci yarısında küresel ekonomideki yavaşlama devam ederse, OPEC'in devam eden üretim kesintilerine rağmen talebin beklentilerin altına inebilme ihtimaliyle birlikte koruma fonları petrolde uzun pozisyona girmekte zorluk yaşayabilirler.
Reuters petrol piyasası yazarı John Kemp'e göre portföy yöneticileri 8 Ocak'tan bu yana geçtiğimiz 15 haftada 609 milyon varillik alımın ardından geçtiğimiz iki haftada şimdiden toplam 42 milyon varillik satış gerçekleştirdi.