Nisan'daki varil başına eksi 40 dolardan Aralık'taki yaklaşık 50 dolara, petrolün 2020'deki inişli çıkışlı yolculuğu daha önce benzeri görülmemiş bir deneyimdi. Fiyattaki bu sıçrama petrol boğalarını o kadar heyecanlandırdı ki, artık eni yılda da iyileşmenin devam etmesini bekliyorlar. Ancak onları farklı bir gerçeklik bekliyor olabilir. 
Tam da Pfizer (NYSE:PFE) ve Moderna'nın (NASDAQ:MRNA) COVID-19 aşılarının ham petrol tüketimini salgın öncesi seviyelere taşımak adına umut vadettiği bir anda, yeni bir korona virüs çeşidi petroldeki coşkuyu bastırmak için ortaya çıktı.
Yeniden tehdit altına giren sadece talep de değil. OPEC'in yüksek çabalarına—ve taahhütlerine—rağmen üretimde de artış görülüyor.
Yeni Virüse Ek Olarak Libya ve İran OPEC İçin Problem Yaratıyor
OPEC, geçtiğimiz dokuz ayda uyguladığı günlük 8 - 10 milyon varillik üretim kesintileri sonrasında geçen ay Ocak'ta itibaren üretimi toplamda günlük sadece 500 bin varil artırma kararı verdiğinde, geçmişe kıyasla petrol üreticisi üyeleri ve müttefikleri üzerinde daha büyük bir kontrole sahip gibi görünmüştü.
Kesintilerdeki bu disipline rağmen, OPEC en önemli üyelerinden biri olan Libya'ya üretimin salgın öncesinde bile durmasına neden olan iç savaşı telafi etmesi adına pek bir sınırlama olmadan üretimini artırması için izin verdi. Bu bir problem olabilir.
Libya'nın Sirte Petrol ve Gaz Üretim ve İşleme Şirketi, kuşatma öncesindeki günlük ortalama 55 bin varillik üretimine kıyasla ham petrol üretimini neredeyse iki katına çıkararak 100 bin varili aştı. Ayrıca Libya'nın Ulusal Petrol Şirketi'nin geçen ayki açıklamasına göre, Fransız Total (NYSE:TOT) şirketi de Libya'nın petrol endüstrisine yönelik yatırımlarını "en yüksek seviyelere" büyütmeyi planlıyor.
Libya'nın ötesinde, OPEC sanki bir sorun değilmiş gibi davrandığı daha büyük bir sıkıntıya sahip—İran. Joe Biden'ın 20 Ocak'ta görevine başlamasıyla birlikte, Trump yönetiminin Tahran'a uyguladığı yaptırımları bir an önce iptal etmek, ya da en azından ciddi ölçüde azaltmak adına geri sayım başlayacak. Sonuçta Biden, Batı'nın İran'la 2015'te imzaladığı nükleer anlaşmasının arkasındaki Obama yönetimindeydi ve mevcut Başkan Donald Trump'ın iptal ettiği bu anlaşmayı yeniden uygulamaya koymak isteyecektir.
İran Başkanı Hasan Ruhani daha önce İran'ın petrol üretimini en son 2018'de, Trump yönetiminin "maksimum ceza" girişimini başlatması öncesinde görülen günlük 2 milyon varil seviyesine geri döndürmek istediğini belirtmişti. İran OPEC içindeki ve dışındaki diğer üreticilerin üretimlerini makul bir düzeyde artırmalarına yönelik onayı üç hafta önce verirken bile, sahne arkasında yarınlar yokmuş gibi üretmeye devam ediyordu.
İran OPEC'in tek problemi değil. OPEC dışındaki petrol üreticilerinin lideri olan Rusya, Ocak ayındaki OPEC+ toplantısında üretimde ek kademeli bir artışı desteklemeyi planladığını belirtti.
Rusya Başbakan Yardımcısı Alexander Novak'a göre bunun arkasındaki neden, ham petrol fiyatlarının Moskova için ideal aralık olan varil başına 45 - 55 doların arasında olması. Üretimde yapılacak her artışı miminum seviyede tutmaya çalışan Suudi Petrol Bakanı Abdulaziz bin Salman'ın Novak'ın açıklamalarına bir cevap vermediği belirtildi. Mart'ta COVID-19 salgınının patlama yaptığı dönemde WTI ham petrolün Nisan'da tarihinde ilk kez sıfırın altında fiyatlandırılmasına neden olan da Ruslar'ın istedikleri kadar üretim yapmayı planlayarak Suudi Arabistan'la bir üretim savaşına yol açmalarıydı.
Eğer Ruslar Ocak'ta daha fazla üretim isteklerini elde ederse, ileride diğer ülkelerinde mevcut görece yüksek fiyatların avantajını kullanmak adına ek üretim arayışına girmesini engellemek zor olabilir ve piyasa birkaç ay içinde potansiyel olarak baskı altına girebilir. Petrol ekonomisti ve jeopolitik analisti Osama Rizvi'ye göre, reddedilmeleri durumunda bu ülkeler yine de üretimlerini artırarak OPEC'le yaşanacak sorunları sonraya bırakabilirler.
Haftasonunda Seeking Alpha'da yayınlanan blog yazısında Rizvi şu ifadeleri kullandı:
"Bir diğer önemli konu, OPEC+ üyeleri arasında hile yapma ihtimali.""Günlük 500 bin varillik son artışla birlikte, kotaları aşmak için gerekli alan büyüdü. Kasım ayında OPEC üyeleri zaten Ekim 2020'ye göre günlük 670 bin varil daha fazla üretim yapmıştı. Libya üretiminin günlük 1,3 milyon varile ulaşması bekleniyor. Üretim kesintilerinden muaf olan üyeler piyasalara günlük 600 bin varil ek petrol sokuyor."
OPEC Üretim Artırma Yolunu Seçerse Kaya Petrolü de Onu Takip Edebilir
WTI'ın varil başına 50 dolara yakın olması, ABD'li kaya petrolü üreticilerini de üretimlerini artırmaya yöneltebilir. Nisan'daki fiyat çöküşünden bu yana,—bir zamanlar üretim alanında OPEC'in en büyük rakiplerinden olan, ancak sonrasında Trump'ın aracılığındaki bir anlaşmayla kartelin bir çeşit müttefiki haline gelen—kaya petrolü, üretimde oldukça kısıtlı bir seviyedeydi.
Buna rağmen, ABD'de—gelecekteki üretimi belirlemenin bir ölçütü olan—sondaj kulesi sayısı son 14 haftanın 13'ünde artış gösterdi ve geçen haftaki 258'den 263'e yükseldi.
Enerji Bilgi İdaresi'nin (EIA) yayınladığı haftalık verilere göre, Mart'ta günlük 13 milyon varilin hemen üzerindeki tarihi zirvelerden düşmenin ardından, ABD üretimi günlük 11 milyon varil civarında sabit kaldı. Artan kule sayısıyla birlikte üretim de yükselecektir.
Talepteki Büyümenin Üretim Kadar Güçlü Olacağına Dair Bir Kanıt Yok
Argüman, en azından şimdilik, petrol talebindeki iyileşmenin zayıf olduğu ve üretimdeki artışı karşılayamayabileceği yönünde.
OPEC bu ayın başında, "COVID-19'un etkisini ve istihdam piyasasını saran belirsizliğe" atıfta bulunarak, önümüzdeki yılın ilk yarısında gelişmiş ekonomilerdeki ulaşım yakıtı görünümünde 2021 petrol talebi beklentisini düşürdü.
Kartel küresel petrol talebi büyümesine yönelik beklentisini günlük 350 bin varil düşürerek 5,9 milyon varila indirdi. OPEC aylık raporunda 2020 petrol talebini günlük 89,99 milyon varilde tuttu ki bu da 2019'a kıyasla günlük 9,77 milyon varillik bir düşüş ve bir önceki tahminin de altında.
ABD bazlı EIA ve Paris merkezli IEA, ya da Uluslararası Enerji Ajansı da petrol talebinin geçen yılın sonundaki tahminlere kıyasla günlük yaklaşık 10 milyon varil daha düşük olacağı fikrinde.
Yaklaşık 40 ülkenin şimdiden İngiltere'ye yönelik seyahati yasaklamasına yol açan yeni COVID-19 türü de Avrupa genelinde yeni bir sokağa çıkma yasakları ve kısıtlamalar dalgası beklentisi yarattı. Böyle bir gelişme, ekonomik etkilerine ek olarak motor ve jet yakıtlarına yönelik talebi ciddi bir şekilde düşürebilir.
Petrol talebinin neredeyse %10'unu oluşturan küresel jet yakıtı talebi hala düşük seviyede ve Uluslararası Enerji Ajansı jet yakıtı tüketimindeki bir düşüşün önümüzdeki yıl petrol tüketimindeki %80'lik düşüşe katkıda bulunacağını belirtti.
Primary Vision Network'e göre küresel yol kullanımı da %20-25 düşmüş durumda ve ABD'deki durumun kötüleşmesi durumunda %30'luk bir düşüşe kadar ilerleyebilir.
2020'ye kıyasla 2021'deki en önemli faktör, tabi ki, aşıların varlığı olacak. Dünya genelinde aşılama çalışmaları devam ederken, ümit ediyoruz ki virüs kontrol altına alınacak ve iyileşme süreci başlayacak. Ancak önümüzdeki aylarda üretim hatlarından çıkacak aşıların virüsün potansiyel mutasyonlarıyla nasıl baş edeceği henüz belirsiz.
Aynı zamanda, küresel ekonominin aldığı darbe, salgından etkilenen ülkelerde devletlerin ekonomilerine devasa miktarlarda para akıtmadan salgın öncesi seviyelere hızlı bir geri dönüşü imkansız hale getirecek kadar derin olabilir. ABD'de Seçilmiş Başkan Joe Biden'ın daha fazlasını yapma sözüne rağmen siyaset şimdiye deki ikinci bir korona virüs kurtarma paketinin geçirilmesine engel oldu.
50 Dolar Üzerinde Fiyat İyileşmesi Zaman Alacak
Bloomberg petrol analisti Julian Lee'ye göre etkili aşıların onay süreçlerini geçmesi salgın sonrası dünyanın başlangıcını işaretlemiş olsa da, "sadece bitiş çizgisini gördüğümüz için, ona ulaşmış olduğumuzu düşünmek aptallık olur".
"Önümüzde hala uzun bir yol var ve önümüzdeki birkaç ay hem insanların ve ekonomilerin sağlığı, hem de benim alanım olan petrol sektörü için zorlu olacak."
Şimdilik, West Texas Intermediate ve Brent son on ayda yaşanan etkileyici toparlanmaya rağmen 2020'yi yaklaşık %20 düşüşle tamamlamaya hazırlanıyor.
Brent varil başına 50 doların hemen üzerinde gezerkenb, WTI 50 doların birkaç dolar altında.
Rizvi'ye göre 50 dolar psikolojik eşiği "büyük önem arz ediyor."
"50 dolar yakınında uzun bir pozisyon almak yatırımcılar için tehlikeli olabilir. Her an bir düzeltme yaşanabilir - fiyatların düştüğü son dönemde bunun işaretlerini açık olarak gördük.""Çin ile ABD arasında devam eden ticaret savaşı ya da OPEC+ üretiminde ek bir artış ihtimali ve/ya da OPEC üyelerinden birinin kotasını aşması gibi herhangi bir haber ya da gelişme hissiyatta bir kaymaya yol açarak böyle bir düzeltmeyi tetikleyebilir. Virüs konusunda yaşanabilecek yeni zorluklar da mevcut hissiyatı etkileyebilir."
3. parti reklam. Investing.com'un sunduğu veya önerdiği bir teklif değildir. Feragat detaylarına buradan bakın veya
reklamları kaldırın