Geçen yılın ortasından beri dış piyasalarda özellikle ABD Merkez Bankası FED faiz beklentileri ile ilgili ciddi bir algı operasyonu yapıldı. FED faizleri indirdi-indiriyor, en az beş faiz indirimi yapar, 2023 bitmeden, olmadı 2024 Mart ayı, o da olmadı 2024 Haziran derken, gelen veriler bunun tersine işaret etmeye devam ediyor! Enflasyon verisi sonrası bırakın faiz indirmesini, faizleri %6.50'ye çekmesi gerektiği bile söylenmeye başlandığını görüyoruz.
İşin aslı ekonomideki detaylarda yer alıyor aslında. Bu nedenle ben geçen yıl başından beri, haziran ayından önce bir faiz indirimi olmasını beklemediğimi, hatta yıl başında 74 Dolar civarı olan petrol fiyatlarının 85-100$ seviyesine doğru çıkmasını beklediğim için, bunun maliyet enflasyonuna neden olacağını, tüketici talebi de canlılığını koruduğu için bu durumun ABD'de yeniden enflasyonda yükselişin başlamasına neden olabileceğini, bu nedenle de umarım FED indirim derken, yeniden faiz artışı yapmak zorunda kalmaz diyordum. Bu yazılarım site arşivlerinde yer alıyor.
Ama bu esnada yaratılan beş faiz indirimi beklentisi ile ons altın ve başta ABD olmak üzere gelişmiş ülke borsalarında tarihi rekor seviyelere giden yükselişler yaşandı. Hatta bu yükselişler, yıl başından beri yükselen ABD 2 ve 10 yıllık tahvil faiz artışlarına rağmen gerçekleşti. Kimse, artan faizler ciddi bir risktir demedi. Son dönem ben de, sonuçta 3 olmasa da, 2 kez ama yılın sonunda bir faiz indirimi olacaktır. Bu beklentileri piyasa satın almaya devam ediyor sanırım diyordum. Lakin görüyorsunuz ki, ABD ekonomisi ve enflasyonu bu beklentilerin tersine hareket etmeye devam ediyor.
Peki Ya FED, ''Bu yıl indirim yok, hatta ek bir faiz artışı daha yapabiliriz'' derse ne olur? İşte şu an piyasalar için bu riskin iyice öne çıktığını görüyoruz. FED Başkanı Powell, dün yaptığı açıklamalarda piyasalardaki gelişimin indirime uygun olmadığına, uzun süre daha izlemek zorunda kalınacağına işaret etti. Belki dün için borsalarda sert bir satış görmedik ama, indirim beklentileri ile yıl başında %3.80'lerden şu an %4.70'lere gelmiş bir on yıllık tahvil faizi, %4.15'lerden %5'lere gelmiş ABD 2 yıllık tahvil faizleri görüyoruz. Belki borsalar sert tepki vermediler ama, Nisan başından itibaren baktığımız takdirde %5 bir düşüş görüyoruz.
Aynı algılar bir ara kripto varlıklarda ciddi manipülasyonlar yarattı. Bitcoin ve Etherium dışında onlarca, hatta yüzlerce türev kripto varlıklar türemişti. Mesela, 2020'de 4 Dolar olan avax, 2021 sonunda 147$, aynı süreçte 1.30$ olan Solana 258$, 0.30$ olan Luna 118$ Dolar seviyesini gördü. Her tarafta bunlarla ilgili gelecek seneryoları paylaşılıyordu. Ama son duruma bakınca, 147$ görmüş olan Avax şu an 34$, 250 $ görmüş olan Solana 139$, 118 $ görmüş olan Luna 0.60$ seviyelerine düştü. Sanırım benim neden kriptolara soğuk davrandığımı, takibe almadığımı şimdi daha iyi anlıyorsunuzdur.
FED Rüzgarı Tersine Dönerse!
Aradaki süreçte faiz indirim beklentileri ile yelkenlerini şişirmiş olan ons altın ve gelişmiş ülke borsaları için tedirginliklerim var. Ons belki savaş riskleri, bozulan ekonomiler, saçılan paralar ve katlanmış emisyonların ülke paralarına güveni sarsması nedeniyle güvenli liman özelliğini korumaya devam edebilir. Çünkü altın için sadece faizler etken değildir. Diğer yazdığım gelişme ve riskler de altına olan ilginin sürmesine neden olabiliyor. Ama borsalardaki durum altın gibi değil. Eğer faiz indirimleri bu yıl da olmayacak diye bir sürece girersek ki, bu risk artmış durumda, gelişmiş ülke borsaları şu an bulundukları seviyeleri de aşağı kıracak olurlarsa, ciddi bir düzeltme sürecine girebilirler.
Ama gelişmiş ülke borsalarındaki yükselişler de sadece faiz indirimi nedeniyle olmadı. Teknoloji şirketlerinde yaşanan çılgın büyümeler de bu durumu destekledi. Bundan sonra da teknoloji ve özellikle dünyada yeni bir silahlanma dönemine girecek olduğumuz için savunma sektörü hisseleri borsaları desteklemeyi sürdürecektir. Yani olası bir düzeltme yine de sınırlı kalabilir.
Yani algıları yönetmek gördüğünüz gibi çok kolay. Manipülatif algı yönetiminin risklerinden korunmak istiyorsanız, temel analizi de yakından takip etmek, fiyatların içi dolu mu diye bakmanız tedbirli bir davranış olur. Bizim için durumu değerlendirmek gerekirse, 2021 sonunda kendi kendimize populist açıklama ve uygulamalarla ülkeye şu anki tabloyu yaşatan çok yanlış ve hatalı politikalar uygulamışken, bunun bütçede, cari dengede, faizlerde, rezervlerde, enflasyonda, TCMB bilançosunda, hayatın her alanında yarattığı olumsuz etkiler sonrası nihayet bu politikalardan döndük. TCMB ile Ekonomi kadrolarında değişikliğe gidip, yanlış politikalardan dönüp, doğruları yapmaya başladık. Bu nedenle şu an belki ekonomi ve finansman olarak çok kötü bir durumda olsak da, yanlış politikaları uygulamaya başladığımız 2021 yılı ile birlikte %67 takas büyüklüğünden %27.50 takas seviyesine kadar düşen yabancı pozisyonları BIST için umutlu olmamı sağlıyor! Eğer para politikasında olduğu gibi, maliye politikasında da aynı şekilde doğruları yapmaya devam edersek, yabancının Türkiye'ye ilgisinin devamlı artmasını bekliyorum.
İçinde bulunduğumuz kötü ekonomik ve finansal tablo nedeniyle de, yanlış yapma lüksümüz olmadığını düşündüğüm için, mecburen doğruları her alanda yapmak, yıkıp-döktüklerimizi onarmak zorundayız. Ekonominin dümeninde yer alan Bakan Şimşek yaptığı açıklamalarda, devletin tasarruf ve maliye politikaları ile sıkı para politikasını destekleyeceği mesajlarını veriyor. Bu tabloyu yargıda da destekleyecek adımları da atarsak, Türkiye'den kaçan yabancı yatırımcı ilgisi yeniden artmaya başlayacaktır. Haziran ayında Gri Listeden çıktığımız açıklanırsa, yabancı çok daha hızlı geri gelmeye başlar. Doğru politikalara devam edilmesi halinde, yıl bitmeden birkaç not artışı haberi almayı da bekliyorum.
Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan da; ''Kendimiz etkilensek de, populist uygulamalardan uzak duracağız'' diyerek, doğruların uygulanmasına destek verdi. Ama keşke ülkeye aradaki kötü süreci yaşatan populist uygulamaları da yapmamış olsaydık! Neyse, sonuçta doğruları geç de olsa görmemiz yine de olumlu bir gelişmedir.
Şu an bayram öncesinin %10'luk hızlı yükselişinin teknik düzeltmesini yaşıyoruz. 9600 bu düzeltmenin ilk desteği idi. Bunun biraz altından destek bulup tepki veren bir BIST gördük. Eğer realizasyon düzeltmesi sürecek olursa altta sırası ile 9400-9200 diye iki destek seviyemiz daha var. Ama bu seviyelerle sınırlı bir düzeltme sonrası yeniden TL bazlı yeni zirveler göreceğimizi düşünüyorum. Dolar bazında ise 290$-287$ olan destekler yakın risk seviyelerimiz olabilir. Ama yeniden 305$ seviyesini görüp, yukarı kıracak olursak ki, olmasını bekliyorum. Sonrasında Dolar bazlı sırası ile 325$ ve 340 $ seviyelerine çok hızlı yükseliş yaşayabiliriz.
Anlayacağınız borsaya en büyük rakip olan mevduat faizlerine rağmen, yabancı desteği ile BIST için 2024 yılında yeni TL rekor beklentilerimi koruyorum. Yıl bitmeden 13000 Endeksleri göreceğimiz görüşündeyim. Ama asıl 2025 borsa için faizlerin düştüğü ve yabancı girişlerinin çok daha hızlandığı bir sürecin başladığı yıl olacaktır diye düşünüyorum.
Hepinize sağlık ve bol kazanç dilerim.